Mussolini zabiegał o ekskomunikę Hitlera
Choć tworzył sojusz z Adolfem Hitlerem,
były faszystowski dyktator Włoch Benito Mussolini jednocześnie
nalegał na Watykan, by zaostrzył politykę wobec Hitlera, z
ekskomuniką włącznie - twierdzi włoska historyczka Emma Fattorini
z rzymskiego Uniwersytetu Sapienza.
Rzecz jest absolutnie zaskakująca, bo wydaje się przeczyć faktom, ale dowody są w archiwach watykańskich - powiedziała w piątek Fattorini korespondentowi Reutera.
Według włoskiej historyczki, która po otwarciu w lutym archiwów Watykanu dla naukowców studiowała tam materiały dotyczące przedwojennych Niemiec, dokumenty wykazują, że Mussolini prowadził "podwójną grę".
W 1938 r. włoski dyktator powiedział przedstawicielowi Stolicy Apostolskiej Pietro Tacchi Venturiemu, że Watykan powinien podjąć ostrzejsze działania wobec Hitlera, takie jak ekskomunika. Venturi poinformował o rozmowie papieża Piusa XI, a relacja o tym znajduje się w archiwach watykańskich.
Reuter przypomina, że choć Hitler w dorosłym życiu nie był praktykującym katolikiem i krytycznie wyrażał się o religii, został ochrzczony przez matkę w wierze katolickiej.
"Szef rządu powiedział Pietro Tacchi Venturiermu podczas prywatnego spotkania, że wobec Hitlera wskazane jest bardziej stanowcze postępowanie, bez półśrodków, nie teraz, nie natychmiast, lecz w oczekiwaniu na najlepszy moment do podjęcia bardziej zdecydowanych środków, na przykład ekskomuniki" - głosi zapisek z rozmowy.
Zdaniem Emmy Fattorini, Mussolini próbował wykorzystać antypatię, jaką Pius XI żywił do Hitlera, do poskromienia zbyt potężnego już sojusznika. Jeszcze w październiku 1936 r. Mussolini mówił o osi Rzym-Berlin, ale w marcu 1938 r. Hitler dokonał aneksji Austrii i stał się oczywistym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Włoch, zwłaszcza północnego regionu kraju, z niemieckojęzyczną ludnością.
W 1939 r. Mussolini zawarł sojusz wojskowy z Niemcami, a rok później przystąpił do wojny. Kiedy losy kampanii wojennej w Europie odwróciły się, Mussolini został odsunięty, a Włochy przejściowo znalazły się pod okupacją wojsk niemieckich.
Nie jest rzeczą jasną, czy Watykan kiedykolwiek na serio rozważał możliwość ekskomunikowania Hitlera, tym bardziej że po śmierci Piusa XI w 1939 r. jego następca, Pius XII, przyjął ostrożniejszą postawę w stosunkach z Hitlerem.
Przedterminowe otwarcie w lutym tego roku archiwów watykańskich, dotyczących przedwojennych Niemiec, miało położyć kres zarzutom wobec Stolicy Apostolskiej, że uczyniła za mało, by zapobiec holokaustowi. Wątpliwości w tej mierze zapewne jednak utrzymają się, dopóki nie zostaną otwarte archiwa z 1939 roku i lat późniejszych - pisze Reuter.(iza)