MEN przypatruje się ilości zadawanych prac domowych. Uczniowie będą mieli więcej czasu wolnego?

Z pism, które trafiają na biurko RPD, wynika, że polscy uczniowie są przemęczeni, zniechęceni do zajęć szkolnych, nie mają możliwości odpoczynku i szans na realizowanie swoich pasji. Dlatego Marek Michalak postanowił zareagować i zwrócił się do MEN z prośbą o analizę problemu.

[pisownia oryginalna] "Pobudka na 8.00, lekcje do przeciętnie 14.30, powrót do domu i chwila wytchnienia (czas na spożycie obiadu)
. No... A potem zaczyna się odrabianie lekcji i nauka. Najgorzej kiedy trzeba robić 7 zadań z siedmiu przedmiotów i dodatkowo na każdy się uczyć (kartkówki/odpowiedzi ustne). A co kiedy do gry wejdzie jeszcze klasówka? Wtedy naprawdę zaczyna się masakra!" - czytamy w jednym z listów przesłanych do Rzecznika Praw Dziecka.

Marek Michalak w piśmie skierowanym do minister Anny Zalewskiej przytacza wyniki przeprowadzonego w 2015 roku przez Instytut Badań Edukacyjnych badania nad efektywnością nauczania w klasach IV - VI. Wskazują na to, że zadawanie prac domowych nie tylko nie przyczynia się do wzrostu efektywności nauczania, ale także może skutkować spadkiem możliwości edukacyjnych dzieci i konfliktami w rodzinie.

"W wielu krajach zadań domowych nie ma. Chociażby Finlandia. Nie można powiedzieć, żeby mieli słaby system edukacji, bo są w tej kwestii krajem na podium. A zadań domowych nie mają. Można? Można! (…).Likwidacja zadań domowych to malutka zmiana w oświacie, ale wielka zmiana dla setek tysięcy polskich uczniów" - pisze do RPD jeden z uczniów.

To, że młodzież walczy o mniejszą ilość prac domowych, nie dziwi. Zmiany chcą także rodzice, którzy nierzadko pomagają dzieciom w ich odrabianiu. "Prace domowe były zawsze, ale nigdy dzieciom nie było tak ciężko, jak teraz i nigdy nie mieli tyle pracy do wykonania poza szkołą" - pisze jedna z mam. Inna zarzuca nauczycielom nieprzygotowanie do zajęć i zrzucanie obowiązku przekazywania wiedzy na rodziców i korepetytorów.

Kompromis w tej kwestii osiągnęło II Liceum Ogólnokształcące w Brzegu, gdzie zadania domowe nie są zadawane na weekendy, ferie i święta. - To działa. Więcej pracujemy w tygodniu - komentuje jeden z nauczycieli.

Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiedziało, że w ustawowym terminie odniesie się do wystąpienia RPD i rozważy zagadnienia, o których wspomniał Rzecznik w liście. Jednak wstępnie, z odpowiedzi przesłanej Wirtualnej Polsce można wnioskować, że o całkowitej likwidacji prac domowych nie ma mowy.

- Zadawanie uczniom zadań domowych jest sposobem na utrwalenie lub sprawdzenie wiadomości zdobytych podczas zajęć lekcyjnych, pod warunkiem że uczeń opanował treści nauczania na lekcjach i jest w stanie samodzielnie wykonać zadania domowe - informuje Wirtualną Polskę Justyna Sadlak z biura prasowego MEN. Dodaje jednak, że ilość zadawanych prac domowych powinna uwzględniać konieczność zapewnienia także czasu wolnego uczniom po lekcjach - na odpoczynek, posiłek, zajęcia pozaszkolne, zainteresowania oraz wykonywanie obowiązków domowych.

Żadne przepisy nie regulują w tej chwili, jak dużo prac domowych w ciągu jednego tygodnia nauczyciele ze wszystkich przedmiotów mogą zadać uczniom. - W przypadku młodszych dzieci takie zadanie nie musi być dłuższe niż 15 min. dziennie. Mówimy oczywiście o pracach domowych z całego dnia szkolnego. A w momencie, gdy dziecko z III klasy poświęca 1,5 godziny na odrobienie lekcji, ich cel, czyli utrwalenie i pobudzenie chęci do samodzielnego zdobywania wiedzy, rozmywa się - mówi w rozmowie z Wirtualną Polską Iga Kazimierczyk z Fundacji Przestrzeń dla Edukacji.

Dużo większy problem z ilością zadań domowych mają uczniowie starszych klas. To może wynikać z faktu, iż nauczyciele w Polsce bardzo mocno przywiązani są do pracy z podręcznikiem, którego nie są zobowiązani są zrealizować w całości, jeśli jednak zdecydują się zrealizować cały materiał z podręcznika, to oznacza, że część materiału uczniowie muszą przerobić w domu. - Wciąż wierzymy w to, że jeśli uczniowie poświęcą na dany temat więcej czasu w domu, będą lepiej przygotowani. To błędny tok rozumowania. Żaden człowiek, który nie ma szansy na odpoczynek i relaks, nie będzie w stanie skupić swojej uwagi na dodatkowych zadaniach - zaznacza Kazimierczyk.

Nauczyciele, którzy w oczach uczniów winni są całej sytuacji, nie mają z kolei żadnych zachęt formalnych ze strony chociażby kuratoriów do dzielenia się swoimi doświadczeniami i planami przeprowadzania lekcji. - Jeśli każdy nauczyciel pracuje w swoim silosie przedmiotu, nie ma świadomości, że uczniowie na innej lekcji właśnie dostali zadanie zrealizowania większego projektu. Zatem nie chodzi o to, by całkowicie znieść ideę prac domowych, a o to, by bardziej kontrolować ich ilość - przekonuje Iga Kazimierczyk.

Prace domowe i ich ilość to konsekwencje obowiązującego modelu nauczania - sztywnego opisywania treści w podstawach programowych, programach i w końcu w podręcznikach. A reforma oświaty Zalewskiej problemu niestety nie rozwiązuje. - Podstawy są znów zbyt obszerne. Dlatego zapewne część nauczycieli wciąż będzie prace domowe zadawać. Rozliczani są przecież z realizacji programu. Dlatego MEN może dwoić się i troić, wydając wszelakie zalecenia, ale póki to się nie zmieni, nie możemy liczyć na poprawę sytuacji - zaznacza Kazimierczyk.