Majmurek: Prawicowe elity narzucają nam zasady, których same nie mają zamiaru szanować [OPINIA]

W ostatnich dniach media tradycyjne i społecznościowe zalały informacje i plotki o kłopotach organizacji. Jesienią zeszłego roku grupa pracowników odeszła z Ordo Iuris i założyła swój własny prawniczy think tank - Logos. Informacjom o rozłamie towarzyszą plotki o romansie dwóch pozostających w związkach małżeńskich pracowników, który miał być jego przyczyną. Media społecznościowe zalały w weekend memy bezlitośnie wyśmiewające bohaterów nieoficjalnych informacji.

Zostawiając plotki i pikantne szczegóły, można powiedzieć, że sytuacja z Ordo Iuris i Logosem potwierdza dwie prawdy o radykalnej, religijnej prawicy. Po pierwsze, że jej wygłaszane aroganckim tonem rzekomo niewzruszone reguły bardzo często sypią się w konfrontacji z życiem i jego skomplikowaniem. Po drugie, że konserwatywne elity walczą o narzucenie społeczeństwu zasad, których same nie mają chyba najmniejszego zamiaru przestrzegać.

Ordo Iuris przez lata konsekwentnie lobbowało na rzecz zmian w prawie, które podporządkowałyby polskie przepisy normom wywiedzionym z bardzo konserwatywnych założeń moralnych i filozoficznych, najczęściej zakorzenionych w światopoglądzie religijnym.

To Ordo Iuris było środowiskiem najbardziej konsekwentnie walczącym o to, by Polska wypowiedziała Konwencję o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej – tzw. Konwencję stambulską. Zdaniem aktywistów OI, ma ona wprowadzać pod płaszczykiem walki z przemocą "ideologię gender" do polskiego porządku prawnego. W dodatku Konwencja, jak twierdzą ekspertyzy Instytutu, błędnie identyfikuje przyczyny przemocy wobec kobiet – wskazując np. na to, że przyczyniać się do niej mogą też poglądy religijne – nie zauważając przy tych rzeczywistych, np. osłabienia instytucji rodziny, rozwodów, zwiększania się liczby związków nieformalnych. Według OI, najlepszą receptą na przemoc domową ma być wzmocnienie tradycyjnej rodziny, opartej o trwały, najlepiej nierozerwalny związek kobiety i mężczyzny.

Rodzina stanowi centrum ideologii OI. W narracji tej organizacji znajduje się ona w ciągłym zagrożeniu. Zagraża jej nie tylko "genderyzm" i Konwencja stambulska, ale także takie zjawiska, jak działania środowisk LGBT+, czy "plaga rozwodów". OI podejmowało rzecz jasna walkę z oboma tymi zagrożeniami. Jej prawnicy wspierali samorządy, które przyjęły uchwały wymierzone w "ideologię LGBT+". Prawnik z OI bronił też pracownika z Ikei, który w Dniu Przeciw Homofobii na wewnętrznym forum firmy umieścił wpis nazywający homoseksualizm "dewiacją", opatrzony cytatami z Pisma Świętego, mówiącymi o karze śmierci za homoseksualne stosunki.

Przedstawiciele OI wypowiadali się też publicznie na rzecz rozwiązań, które miałyby wzmocnić zasadę "nierozerwalności małżeństwa" i utrudnić małżonkom procedurę rozwodu. W 2019 roku OI przedstawiło pakiet propozycji zmian w prawie regulującym te kwestie. Zakładał on między innymi wprowadzenie obowiązkowych mediacji dla małżonków mających niepełnoletnie dzieci – co wydłużyłoby procedurę rozwodu i pewnie skłoniło jakąś część małżonków, by jej jednak nie finalizować.

Podsumowując: Ordo Iuris walczy o porządek prawny oparty o tradycjonalistyczną, zakorzenioną w wywiedzionym z religii światopoglądzie rodzinę. Co więcej, chce narzucić ten model także osobom, które się w nim nie odnajdują. W imię jego obrony prowadzi aktywną działalność lobbingową, mającą przeciwdziałać zmianom w prawie, które dopuściłyby do uznania przez państwo innych form rodzinnej więzi, np. rodzin jednopłciowych. Walczy też aktywnie z prawami osób LGBT+.

"Trzeba odrzucić przekonanie, że małżeństwo to jest rzecz banalna, umowa, którą można rozwiązać jak każdą inną" – mówił jesienią zeszłego roku w wywiadzie dla portalu TVP.info Tymoteusz Zych. Kiedyś wiceprezes OI, dziś prezes powołanego przez byłych pracowników organizacji Logosu. W ostatniej rozmowie z Onetem Zych o rozwodach wypowiada się już w trochę innym tonie: "Nie jest zresztą żadną tajemnicą, że wiele osób ze środowiska Instytutu Ordo Iuris rozwiodło się lub rozwodzi. […] Zawsze byłem zresztą zdania, że jeśli wartości tradycyjnych będą bronić tylko osoby z wieloletnim stażem małżeńskim i praktykujący katolicy, to we współczesnym społeczeństwie będą one skazane na porażkę. Niejednokrotnie w dyskusjach kluczowe znaczenie ma głos ludzi, którzy nie są stereotypowymi zwolennikami wartości konserwatywnych, w tym osób rozwiedzionych czy mających skłonności homoseksualne".

Inna z byłych ekspertek OI, która odeszła do Logosu, Karolina Pawłowska, powiedziała z kolei Onetowi na temat przyczyn rozstania z OI: "Nie chciałabym być postrzegana jako osoba, która w swoich działaniach pielęgnuje tzw. tradycyjny podział ról kobiet i mężczyzn". Dodała też, że problemy, na które zwracają uwagę feministki, są realne. Choć wcześniej to ona była jedną z głównych postaci ze środowiska OI, krytykujących Konwencję stambulską za jej rzekomą zideologizowaną niechęć do tradycyjnej rodziny.

Na podstawie przytoczonych wyżej wypowiedzi można wnioskować, że sami działacze tradycjonalistycznej prawicy zderzyli się z tym, że zasady, jakie głoszą, nie zawsze przystają do współczesnej rzeczywistości, że życie bywa czasami skomplikowane i różnie układa się ludziom. Szkoda, że - jak dotąd - nie poszła za tym refleksja, że być może warto uszanować skomplikowanie życia, zaakceptować to, że ultrakonserwatywne reguły nie zawsze się sprawdzają, że nie powinno się wykorzystywać swoich stosunków politycznych i siły lobbingowej do tego, by przy pomocy państwa i wszystkich jego organów narzucać je innym.

Prywatne historie byłych członków Ordo Iuris nie wywołałyby takiej fali złośliwych szyderstw w mediach społecznościowych, gdyby te same osoby nie ustawiały się wcześniej w roli kogoś, kto posiadł monopol na prawdę o tym, jak powinno wyglądać dobre życie.

Przy tym, gdy czyta się, że "w środowisku Ordo Iuris wiele osób się rozwodzi", nie sposób nie zadać sobie pytania: "czy konserwatywne elity nie uważają przypadkiem, że same stoją ponad zasadami, które chcą narzucić wszystkim innym"? Bo nie tylko plotki o ostatnich wydarzeniach w OI mogłyby skłaniać do twierdzącej odpowiedzi.

Może pamiętają państwo sprawę sprawę Józsefa Szájera? Ten były już węgierski eurodeputowany z ramienia Fideszu – partii najbliższego chyba sojusznika PiS w Europie, Viktora Orbána – został w 2020 roku przyłapany przez belgijską policję w trakcie łamiącej obostrzenia pandemiczne seks-imprezie w męskim gronie z udziałem około dwudziestu osób. Szájer miał uciekać z imprezy po rynnie, a w jego plecaku znaleziono nielegalne narkotyki. Szájer był jednym z autorów nowej, fideszowskiej konstytucji Węgier, w tym przepisu o ochronie małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny – który stał się podstawą do ograniczania praw osób LGBT+ na Węgrzech. Jak widzimy, wartości rodzinne były na rynek wewnętrzny, w Brukseli polityk Fideszu miał do nich zupełnie inny stosunek.

W Polsce żadna tak barwna afera, jak ta Szájera, nie ujrzała jak dotąd światła dziennego. Bez problemu można jednak wskazać sprawy, gdzie działa podobna logika. Konserwatywnych posłów PiS, kończących karierę z powodu pozamałżeńskiego romansu. Kręcące się wokół obozu władzy opowiadające o swojej wierze celebrytki z łańcuszkiem byłych mężów i dzieci z kilku małżeństw. Prominentów, którzy po stwierdzeniu nieważności pierwszego ślubu kościelnego, uroczyście, z pompą biorą drugi. Biskupów molestujących podwładnych.

Nierozerwalność małżeństwa, restrykcyjna katolicka etyka seksualna, nakaz celibatu dla osób o homoseksualnej orientacji są, jak widać, czymś dla maluczkich, nie dla prawicowej elity. Pytanie, jak długo osoby, którym konserwatywna prawica zawdzięcza władzę, będą się jeszcze nabierać na jej umoralniające zaklęcia. Z pewnością sprawy takie jak afera Szájera i afera z Ordo Iuris przybliżają nas do dnia, gdy ich liczba przynajmniej skurczy się na tyle, by ta grupa nie była dłużej w stanie decydować o tym, kto ma większość w Sejmie.