Kozia broda. Grzyb zakazany na Litwie i Łotwie. W Polsce można go zbierać

Kozia broda (Sparassis crispa) to grzyb jadalny, którego trudno pomylić z innym owocnikiem. Wszystko przez jego specyficzny wygląd, który wielu osobom kojarzy się z sałatką lub kalafiorem. Nie przypomina typowego grzyba z kapeluszem i trzonkiem. Ma on za to kulisty kształt i składa się z pofałdowanych płatków. Co ciekawe, kozia broda jeszcze do niedawna znajdowała się pod ochroną. Obecnie grzyb ten można swobodnie zbierać w polskich lasach.

Kozia broda to grzyb znany również pod innymi nazwami. W zależności od regionu, w jakim się pojawia, jest znany jako: szmaciak gałęzisty, szmaciak, strzępiak kędzierzawy, siedzuń borowy, sorokop, kozia broda kędzierzawa, kwoka, płaskosz i leśny kalafior.

Zobacz też: Zakaz zbierania grzybów. Kiedy za grzybobranie grozi mandat?

Sparassis crispa zazwyczaj przybiera kolor kremowy lub żółtobrązowy. Trzon jest niewielki i mało widoczny. Cechuje go za to rozłożysty, pofałdowany kapelusz, który zupełnie odbiega od innych owocników spotykanych w lasach. Grzyb ma zazwyczaj od 6 do 30 cm grubości, rośnie na wysokość od 5 do 20 cm. Kozia broda ma kulisty kształt, a w dotyku jest bardzo elastyczna i włóknista. Po rozkrojeniu widoczny jest biały miąższ, który w smaku zbliżony jest do orzechów.

Strzępiaka kędzierzawego trudno jest pomylić z innym owocnikiem. Wyglądem najbardziej zbliżony jest do siedzunia dębowego. Ten jednak ma bardziej wyblakłe zakończenia rozgałęzień i jest znacznie szerszy. Jak sama nazwa wskazuje spotkać go też można na zupełnie innym gatunku drzew.

Nietypowy kształt grzyba sprawia, że grzybiarze nie będą mieli większych problemów z jego znalezieniem. Można rozpoznać go także po specyficznym, korzennym zapachu, jaki wydziela. Owocnik występuje najczęściej w lasach iglastych, rzadziej spotkać go można w lasach mieszanych. Rozwija się na korzeniach drzew, głównie sosnach i świerkach. Zarodniki pojawiają się u podstawy pnia. Trzeba dodać, że nie jest zbyt popularny, głównie ze względu na wygląd. Ze względu na miejsce występowania może być pasożytem lub saprotrofem. Do drugiego przypadku kwalifikuje się wówczas gdy rozwija się spróchniałych i obumarłych konarach. Sezon na kozią brodę trwa od lipca do listopada. W Polsce jest grzybem raczej rzadko spotykanym.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W Polsce grzyb kozia broda był uznawany za gatunek zagrożony wyginięciem w latach 1990-2014. Przez wiele lat był pod ochroną, co oznaczało, że nie można było go zbierać. Obecnie przepisy są zmienione. Grzybiarze bez problemu mogą wkładać strzępiaka kędzierzawego do swoich koszyków i cieszyć się jego lekko słodkawym i orzechowym smakiem. Za gatunek zagrożony nadal uznawany jest m.in. na Litwie, Łotwie, Estonii oraz w Norwegii i Belgii.

Owocnik ten ma nie tylko specyficzny wygląd, ale również charakterystyczny smak z lekko orzechową nutą. Najlepsze okażą się młode grzyby, które można rozpoznać po jaśniejszym (białym lub kremowym) kolorze. Można przyrządzić z niego sos lub zupę. Szmaciaka sosnowego można również marynować lub zasuszyć. Jest ceniony ze względu na szereg leczniczych właściwości. Działa przeciwzapalnie i przeciwutleniająco. Wzmacnia układ odpornościowy, jest też pomocny w leczeniu cukrzycy.