Kalendarz powyborczy. Terminy reguluje Konstytucja

Zgodnie z przepisami Konstytucji RP, w czasie pierwszego posiedzenia Sejmu, dotychczasowy rząd wraz z Premierem, składają dymisję. Później formowany jest nowy gabinet. Kiedy po raz pierwszy po wyborach zbierze się parlament? Kiedy najpóźniej Polacy poznają premiera oraz rząd?

Bieg powyborczej rzeczywistości nadaje Konstytucja RP. Jeden z jej zapisów dotyczy terminu, w którym powinno odbyć się pierwsze posiedzenie Sejmu oraz Senatu. Jak wskazuje art. 109 aktu prawnego, rozpoczęcie prac parlamentu w nowej kadencji nastąpi maksymalnie 30 dni od dnia wyborów. To oznacza, że pierwsze posiedzenia Sejmu oraz Senatu muszą odbyć się najpóźniej 14 listopada 2023.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Po złożeniu dymisji przez dotychczasowy rząd, Prezydent desygnuje nowego Prezesa Rady Ministrów, który powołuje rząd. Głowa państwa na odebranie przysięgi od nowego gabinetu ma maksymalnie 14 dni. W ciągu kolejnych 14 dni, Premier musi przedstawić program działania nowego rządu (czyli wygłosić exposé) oraz złożyć wniosek o udzielenie wotum zaufania. Jeżeli w tym przypadku zostanie wykorzystany maksymalny czas, wskazany w Konstytucji, głosowanie nad wotum zaufania dla nowego rządu odbędzie się w połowie grudnia 2023 roku.

Jeżeli rząd nie uzyska wotum zaufania w pierwszym konstytucyjnym kroku, kandydata na Prezesa Rady Ministrów może zgłosić grupa minimum 46 posłów. Musi się to odbyć w terminie 14 dni. Wybór Premiera oraz członków jego rządu musi zostać potwierdzony większością bezwzględną, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. W ten sposób potwierdzone zostaje również udzielenie wotum zaufania dla nowego gabinetu.

Jeżeli Sejm nie będzie w stanie stworzyć własnego rządu, misja jego powołania ponownie trafia do Prezydenta. Głowa państwa mianuje wówczas (w ciągu kolejnych 14 dni) Premiera oraz jego gabinet. Następnie Sejm, w ciągu 14 dni głosuje nad udzieleniem mu wotum zaufania. Co ważne, Konstytucja wskazuje, że w tym przypadku do udzielenia wotum zaufania wymagana jest zwykła większość.

Jeżeli również ten krok nie pozwoli utworzyć nowego rządu, Prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza organizację wyborów. Te muszą odbyć się maksymalnie w ciągu 45 dni od zarządzenia skrócenia kadencji parlamentu. To oznacza, że - w przypadku niepowołania rządu w konstytucyjnych krokach - ponowne wybory parlamentarne musiałyby odbyć się wiosną 2024 roku.