Jest opinia rzecznika TSUE ws. Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i KRS. Miażdżąca
Kolejna opinia rzecznika generalnego TSUE na temat zreformowanego przez PiS wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Jewgienij Tanczew uważa, że nowo utworzona Izba Dyscyplinarna SN nie spełnia wymogów niezawisłości sędziowskiej ustanowionych prawem UE. Co więcej, skrytykował też sposób powoływania nowych członków Krajowej Rady Sądownictwa.
Na stronie internetowej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ukazała się opinia rzecznika generalnego tej instytucji na temat Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa.
"W ocenie rzecznika generalnego Jewgienija Tanczewa Izba Dyscyplinarna polskiego Sądu Najwyższego nie spełnia wymogów niezawisłości sędziowskiej w rozumieniu prawa Unii w świetle roli, jaką organy ustawodawcze odgrywają przy wyborze 15 sędziów będących członkami Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), oraz roli, jaką ten organ odgrywa przy przeprowadzaniu naboru sędziów, którzy mogą zostać powołani przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do Izby Dyscyplinarnej" - czytamy w opinii rzecznika.
Rzecznik przypomina w piśmie, że rząd w 2017 roku przeprowadził w Polsce reforme wymiaru sprawiedliwości, która obniżyła m.in. wiek przechodzenia w stan spoczynku sędziów SN. Dodał, że przepisy te zostały ostatnio uznane przez TSUE za niezgodne z prawem.
Sędziowie, który objęły przepisy o obniżeniu wieku przechodzenia w stan spoczynku wnieśli skargę do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego. Po reformie wymiaru sprawiedliwości Izba ta została jednak zlikwidowana, a jej uprawnienia przejęła Izba Dyscyplinarna SN. Sąd Najwyższy zwrócił się więc z pytaniem do TSUE, czy zgodnie z prawem Unii Izba Dyscyplinarna zapewnia wystarczające gwarancje niezależności, aby te sprawy rozpoznać. "Wynika to z faktu, że grupa sędziów, którzy mogą zostać powołani przez Prezydenta RP do Izby Dyscyplinarnej, jest wyłaniana przez KRS, stanowiącą organ mający stać na straży niezależności sądów w Polsce. Niezależność KRS została z kolei podana w wątpliwość z uwagi na polskie przepisy zmieniające sposób powoływania sędziów będących członkami tego organu. O składzie KRS decydują obecnie głównie organy ustawodawcze i wykonawcze" - czytamy w opinii rzecznika.
"W ocenie rzecznika generalnego Izba Dyscyplinarna polskiego Sądu Najwyższego nie spełnia wymogów niezawisłości określonych w prawie Unii. W szczególności KRS jest organem, którego zadaniem jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów w rozumieniu Konstytucji RP, a jej funkcje obejmują przeprowadzenie naboru sędziów rekomendowanych Prezydentowi RP do powołania, w związku z czym aby należycie wykonywać swoje zadania, musi
być ona wolna od wpływów organów ustawodawczych i wykonawczych. Tymczasem sposób powoływania członków KRS ujawnia nieprawidłowości, które mogą zagrozić jej niezależności od organów ustawodawczych i wykonawczych" - podkreśla rzecznik generalny TSUE.
Zobacz także: KRS broni się przed Trybunałem Sprawiedliwości UE
"Ponadto, w następstwie zmian w ustawie o KRS, zmianom sposobu powoływania sędziów będących członkami KRS towarzyszyło przedwczesne zakończenie kadencji dotychczasowych członków KRS. Niezależnie od wskazywanego celu, jakim jest ujednolicenie kadencji zasiadania w KRS, można uznać, że niezwłoczne zastąpienie dotychczasowych członków KRS powiązane z nowym systemem powoływania KRS w jeszcze większym stopniu osłabia niezależność KRS względem organów ustawodawczych i wykonawczych" - czytamy w komunikacie na stronie TSUE.
Zdaniem rzecznika TSUE, w związku z tym, że "rady sadownictwa mają kluczowe znaczenie dla zagwarantowania niezależności sądownictwa w jurysdykcjach, w których zostały utworzone, oraz że one same powinny być niezależne i wolne od wpływu organów ustawodawczych i wykonawczych na realizację ich zadań, istnieją uzasadnione podstawy do tego, by obiektywnie wątpić w niezależność Izby Dyscyplinarnej w świetle roli, jaką organy ustawodawcze odgrywają w procesie wyboru 15 sędziów będących członkami KRS, oraz roli, jaką ten organ odgrywa przy naborze sędziów, którzy mogą następnie zostać powołani przez
Prezydenta RP".
Opinia rzecznika generalnego TSUE jest wstępem do wyroku w tej sprawie. Trybunał może ją podzielić, co często się dzieje, ale może się też z nią nie zgodzić. Wyrok TSUE w tej sprawie spodziewany jest po wakacjach.