Jaser Arafat - niekwestionowany przywódca Palestyńczyków

Podczas wojny bliskowschodniej w 1956 r. walczył przeciw Izraelowi po stronie Egiptu jako oficer i ekspert w sprawach materiałów wybuchowych. Potem, jako inżynier budowlany, udał się do Kuwejtu.

Po powrocie do Gazy utworzył ruch al-Fatah, a w 1969 r. został przywódcą OWP. Operując z Jordanii prowadził walkę przeciw Izraelowi, nie unikając też metod terrorystycznych. Niepodległa Palestyna stała się celem jego życia. W 1970 r. bojownicy Arafata ponieśli w Jordanii klęskę, występując przeciwko królowi Husajnowi. Husajn wypędził al-Fatah z Jordanii.

Cztery lata później, w przemówieniu na forum ONZ, Arafat zaoferował Izraelowi pokój. W 1982 r. Izraelczycy wypędzili go, wraz z tysiącami bojowników al-Fatah, ze stolicy Libanu, Bejrutu. Arafata przyjęła Tunezja. W 1988 r., podczas pierwszej intifady (powstania palestyńskiego) Arafat proklamował niepodległą Palestynę i został wybrany na prezydenta tego nieistniejącego państwa.

Podczas wojny nad Zatoką Perską w 1991 r. Arafat postawił najpierw na prezydenta Iraku Saddama Husajna. Po klęsce Iraku przywódca Palestyńczyków mocno zaangażował się w proces pokojowy. W 1994 r. doszło do przełomu w negocjacjach z Izraelem na temat autonomii palestyńskiej. Otrzymał wtedy pokojową Nagrodę Nobla, wraz z premierem Izraela Icchakiem Rabinem i szefem dyplomacji izraelskiej Szimonem Peresem.

Po śmierci Rabina, zamordowanego w 1995 r. przez ekstremistę żydowskiego, dla Arafata rozpoczął się szczególnie trudny okres. Następcy Rabina odrzucili porozumienia z Oslo z 1995 r. w sprawie poszerzenia autonomii Palestyńczyków, w roku 2000 załamała się konferencja w Camp David, a pod koniec września 2000 wybuchła trwająca do dziś intifada.

Po serii zamachów terrorystycznych, premier Izraela Ariel Szaron ogłosił Arafata "wrogiem Izraela". Także amerykańska administracja prezydenta George'a W. Busha odmawia negocjowania z Arafatem.

Pod presją USA w sprawie zreformowania władz Autonomii, Arafat zgodził się w maju 2003 r. na mianowanie premierem palestyńskiego rządu Mahmuda Abbasa (Abu Mazena). Wkrótce jednak doszło do starcia Arafata z nowym szefem rządu w sprawach bezpieczeństwa i już we wrześniu tego samego roku Abbas musiał ustąpić ze stanowiska, co przyjęte zostało jako potwierdzenie wpływów samego Arafata.

Odpowiedzią Izraela na impas w rokowaniach bliskowschodnich i realizacji pokojowego programu - tzw. mapy drogowej - stał się "jednostronny plan pokojowy", zwany planem Ariela Szarona, zakładający wycofanie wojsk i likwidację siedli żydowskich w Strefie Gazy oraz czterech małych osiedli na Zachodnim Brzegu do końca 2005 r. Plan Szarona doprowadził do chaosu na ziemiach Strefy, gdzie rozgorzała walka w władzę frakcji palestyńskich a także - upadku autorytetu Arafata.

Komentując obecną sytuację, jeden ze znanych palestyńskich politologów Ali Dżarbawi powiedział: Arafat odgrywa rolę spoiwa różnych frakcji palestyńskich - gdyby cokolwiek z nim się stało, spoiwo puści i wszystko się rozpadnie.

Arafat, coraz częściej obarczany odpowiedzialnością za zastój w bliskowschodnich rokowaniach pokojowych, nigdy nie wyznaczył swego zastępcy czy następcy i już w czasie tworzenia swej organizacji al-Fatah przed niemal półwieczem, znany był jako cichy przeciwnik kolektywnego kierowania sprawami palestyńskimi a następnie - Autonomii.

Od 3 grudnia 2001 r. przebywał de facto w areszcie domowym w swej siedzibie w Ramalli na Zachodnim Brzegu Jordanu, częściowo zniszczonej przez izraelskie wojsko. Siedzibę przywódcy Palestyńczyków w Gazie armia izraelska zniszczyła w reakcji na palestyńskie zamachy terrorystyczne. Dla większości Palestyńczyków Jaser Arafat pozostaje bohaterem narodowym. Większość Izraelczyków mówi o nim "ten terrorysta".

Przez wiele lat Arafat uważany był za zatwardziałego starego kawalera. Twierdził, iż "przede wszystkim poślubiony jest sprawie palestyńskiej". Zadziwił świat w 1992 r., gdy nieoczekiwanie poślubił dwukrotnie młodszą od siebie Suhę Tawil, palestyńską chrześcijankę. Ich córeczka Zahwa urodziła się w 1995 r.