Jan Olszewski nie żyje. Był legendą opozycji antykomunistycznej
Jan Olszewski (były premier) zmarł w wieku 88 lat. Odszedł po długiej i ciężkiej walce z chorobą. W przeszłości pełnił m.in. funkcję doradcy prezydentów Lecha Wałęsy i Lecha Kaczyńskiego. Jako młody chłopak działał z kolei w Szarych Szeregach i uczestniczył w Powstaniu Warszawskim.
W połowie listopada 2018 r. media obiegła informacja, że Jan Olszewski nagle zasłabł. Pogotowie ratunkowe zabrało go do szpitala, a żona polityka przyznała, że mogło to mieć związek z niewydolnością serca.
- Niestety, wiek robi swoje. Mam nadzieję, że mąż wróci niedługo ze szpitala, choć oczywiście boję się o jego życie – mówiła w rozmowie z "Super Expressem" Marta Olszewska.
Jej obawy były uzasadnione, bo Jan Olszewski poważne kłopoty ze zdrowiem miał już od 2011 roku, gdy doznał udaru mózgu. Proces logicznego myślenia nie został wtedy zaburzony, ale od tamtej pory miał wyraźne problemy z mówieniem.
Jan Olszewski pokazywał od strony prawnej, jak nie dać się komunistom
Jan Olszewski był z wykształcenia prawnikiem. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Warszawskim w 1953 roku pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości, a na łamach prasy dzielił się spostrzeżeniami dotyczącymi nadużywania sądownictwa do walki z opozycją. W procesach politycznych początku lat 60. bronił m.in. Melchiora Wańkowicza, Jacka Kuronia i Adama Michnika.
W 1975 roku zainicjował stworzenie tzw. Listu 59 do Sejmu. Dokument ten wyrażał sprzeciw intelektualistów wobec zmian w Konstytucji PRL, zwłaszcza wpisania do niej kierowniczej roli PZPR i wieczystego sojuszu z ZSRR. Rok później Olszewski solidaryzował się z protestami robotniczymi i brał czynny udział w tworzeniu Komitetu Obrony Robotników. Napisał też poradnik "Obywatel a Służba Bezpieczeństwa", wykorzystywany jako instrukcja dla opozycjonistów represjonowanych przez komunistów w stanie wojennym.
Jan Olszewski szukał sprawiedliwości ws. morderstwa księdza Popiełuszki
Jan Olszewski od początku lat 80. brał czynny udział w rozwijaniu "Solidarności" i tworzeniu jej pierwszego statutu. Przed sądem w Warszawie (wraz z Wiesławem Chrzanowskim ) prowadził skomplikowane postępowanie o zarejestrowanie związku.
13 grudnia 1981 roku na terenie całej PRL i niezgodnie z Konstytucją wprowadzono stan wojenny. Jan Olszewski natychmiast zaangażował się w ochronę organizatorów strajków i podziemnych wydawców. Bronił m.in. Lecha Wałęsy, Zbigniewa Romaszewskiego i Zbigniewa Bujaka. Gdy otwarcie protestował przeciwko delegalizacji związków zawodowych, w 1983 roku został aresztowany. Po wyjściu na wolność dalej robił swoje.
W latach 1984-85 z upoważnienia prymasa Józefa Glempa występował jako oskarżyciel posiłkowy zabójców księdza Jerzego Popiełuszki. Walczył też o wyjaśnienie tajemniczych śmierci księży Stefana Niedzielaka, Stanisława Suchowolca i Sylwestra Zycha. W 1988 roku pełnił funkcję mediatora rozmów podczas strajku w Hucie im. Lenina.
Współpraca Jana Olszewskiego i Lecha Wałęsy
Był uczestnikiem rozmów Okrągłego Stołu. Jan Olszewski jako ekspert w dziedzinie prawa, odpowiadał za prace podzespołu reformy prawa i sądów. W 1989 roku został członkiem Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, a w 1990 roku współzałożycielem i fundatorem Polskiej Fundacji Katyńskiej.
Olszewski wstąpił do Porozumienia Centrum i rozpoczął jeszcze ściślejszą współpracę z Lechem Wałęsą. Współtworzył program wyborczy przyszłego prezydenta i został członkiem jego Komitetu Doradczego. Uzyskał mandat posła i pracował w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego.
Jan Olszewski i "Noc teczek"
Za sprawą szeregu zasług dla opozycji antykomunistycznej, w grudniu 1991 roku Jan Olszewski został powołany na urząd premiera. Nowy szef rządu dążył do dekomunizacji w Ministerstwie Obrony Narodowej, Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Urzędzie Ochrony Państwa i Policji. Te plany napotkały jednak na ogromny opór. Jan Olszewski przysporzył sobie w ten sobie wielu wrogów.
Część środowiska obawiała się kompromitacji, związanej z ewentualną publikacją tzw. teczek Antoniego Macierewicza - listy polityków figurujących w archiwach MSW jako konfidenci komunistycznych służb specjalnych. Na liście tej znajdował się m.in. Lech Wałęsa, który 4 czerwca zawnioskował o odwołanie premiera. Olszewskiemu udzielono wotum nieufności, odwołano rząd i odebrano władzę. W jego miejsce powołano Waldemara Pawlaka.
Współpraca Jana Olszewskiego z Morawieckim, Macierewiczem i L. Kaczyńskim
Jan Olszewski wystąpił z Porozumienia Centrum i założył Ruch dla Rzeczpospolitej. Nawiązał współpracę z partiami Kornela Morawieckiego i Antoniego Macierewicza, a potem wspólnie ruszyli do wyborów. Słaby wynik 2,7 proc w 1993 roku nie pozwolił na przekroczenie progu wyborczego.
Potem dwukrotnie Olszewski próbował też sił w wyborach prezydenckich, ale bez sukcesów. Skutecznie dostawał się jednak do Sejmu i pracował jako poseł III i IV kadencji (1997-2005). Pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Trybunału Stanu, a 10 kwietnia 2006 roku został doradcą prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
W 2008 roku rada Polskiej Fundacji Katyńskiej przyznała mu Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Rok później Orderem Orła Białego Jan Olszewski został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Był postacią nieszablonową, bo potrafił rozmawiać z reprezentantami najróżniejszych środowisk. Utożsamiany w ostatnich latach z PiS-em, nie miał najmniejszych problemów z krytykowaniem niektórych posunięć również partii Jarosława Kaczyńskiego – w tym w 2018 roku słynnej Ustawy o IPN czy niektórych elementów reformy sądownictwa.
Zobacz także: Jan Olszewski w szpitalu. "Boję się o życie męża"
Jan Olszewski zmarł w 2019 roku.
