Grupa Wyszehradzka poprze kandydaturę Tuska? "To sprawdzian skuteczności polskiej dyplomacji"

Wtorkowa wizyta kanclerz Angeli Merkel w Polsce, oprócz wybadania politycznego gruntu, dyskusji o węzłowych zagadnieniach dla przyszłości Unii Europejskiej i energetyce, miała również ciężar personalny. Na imię mu Donald Tusk. Kwestia poparcia jego kandydatury na drugą kadencję szefa Rady Europejskiej, z perspektywy rządu Prawa i Sprawiedliwości, to ciągnąca się w nieskończoność kolacja u nielubianej cioci, z której nie ma jak wyjść, aby jednocześnie zachować twarz i nikogo nie urazić. Dlatego markując niezdecydowanie, wymienia się ukradkowe spojrzenia z innymi gośćmi, licząc, że kiedy na stół przyjdzie dokładka przesolonej zupy, ktoś wstanie razem z nami. Tymczasem coraz więcej sygnałów wskazuje na to, że trzeba będzie działać w pojedynkę.

Przynajmniej taki scenariusz na łamach najważniejszego czeskiego dziennika "Hospodářské noviny” opisał jego publicysta, Ondřej Houska. To, co jest minusem Donalda Tuska w wewnątrzpolskiej polityce, wcale nie musi nim być dla Pragi, która woli człowieka z Europy Środkowej, niż socjalistę z Francji czy Danii. "Unijni liderzy wybrali Tuska na przewodniczącego w sierpniu 2014 roku. Czechy przypominają, że ówczesny polski premier nie był tylko kandydatem Polski, ale całej wyszehradzkiej czwórki" – twierdzi Houska, dodając jednocześnie, że: „Warszawa nie ma prawa jednostronnie zablokować reelekcji Tuska bez konsultacji z innymi państwami V4”. Choć, jak zapewniają politycy Prawa i Sprawiedliwości, takie rozmowy trwają, nie wiemy jednak, z jakim rezultatem. Prof. Ryszard Legutko zaznacza jednak, że stanowisko dziennika nie odzwierciedla realnej sytuacji politycznej. "To tak, jakby cytować 'Gazetę Wyborczą' twierdząc, że reprezentuje stanowisko polskiego rządu" - dodał w wywiadzie dla Polsat News europarlamentarzysta. Tymczasem nie tylko dla Pragi, ale również Bratysławy i Budapesztu, polski spór polityczny przeniesiony na grunt unijny, może być co najmniej kłopotliwy. Choć czeski dziennikarz zauważa, że pomiędzy Tuskiem a Kaczyńskim panuje ogromna personalna niechęć, trudno mu zrozumieć dlaczego niespełna trzy lata temu premierzy potrafili sobie uścisnąć dłonie, a dzisiaj nie chcą słyszeć o jakimkolwiek dialogu.

Choćby tylko z tego powodu wybory na szefa Rady Europejskiej będą również testem spoistości Grupy Wyszehradzkiej oraz skuteczności polskiej dyplomacji. A przede wszystkim Jarosława Kaczyńskiego, dla którego po katastrofie smoleńskiej to również sprawa osobista. Jeśli polskiemu rządowi nie uda się przekonać sojuszników do wycofania poparcia dla Tuska, okaże się, że w opozycji do jego kandydatury zostaniemy sami. Co wygląda tym mniej przekonująco, że sygnały, które płyną z Warszawy, różnią się w zależności od tego, jaki ośrodek władzy je wypowiada. Ów dysonans widać było szczególnie po wizycie Angeli Merkel i komentarzach, które po niej nastąpiły. Z jednej strony premier Beata Szydło i prezydent Andrzej Duda dyplomatycznie unikali odpowiedzi na stanowisko Polski w stosunku do drugiej kadencji Tuska, z drugiej strony prof. Ryszard Legutko, obecny na spotkaniu u boku Jarosława Kaczyńskiego, nie pozostawiał złudzeń. Europarlamentarzysta w rozmowie z WP stwierdził, że prezes PiS wyraził swoją dezaprobatę wobec obecnego szefa Rady Europejskiej, zaproponował likwidację tego stanowiska i wymienił kilka argumentów, które jego zdaniem dyskredytują Donalda Tuska w oczach polskiego rządu.

Jak zestawić podobne stanowisko z wypowiedzią wiceszefa MSZ Konrada Szymańskiego, który w środę rano w TVN24 przekonywał, że w tej chwili „to nie jest moment na przedstawienie stanowiska polskiego rządu”? Choć opinia Jarosława Kaczyńskiego jest kluczowa, poparcie dla Tuska jest bardziej skomplikowane niż „proste tak czy nie” - stwierdził Szymański. W podobnym duchu na konferencji prasowej z Angelą Merkel wypowiadała się również premier Szydło. Co ciekawe, po pierwszych, bardzo stanowczych relacjach co do przebiegu rozmów, które przedstawiał Ryszard Legutko, sytuację uspokoił sam Jarosław Kaczyński. W środowym wywiadzie dla TVP, Polskiego Radia i PAP na pytanie, czy przedstawił kanclerz Niemiec decyzję o braku wsparcia reelekcji obecnego szefa Rady Europejskiej, unikał jednoznacznej odpowiedzi. „ Nawet wcale przecież nie potwierdziłem, że w ogóle była mowa o Donaldzie Tusku, także na razie te sprawy zostawmy” - odparł były premier.

Wydaje się zatem, że rząd nadal prowadzi zakulisowe rozgrywki personalne i nie jest gotowy na otwarte zakomunikowanie swojej niechęci do Donalda Tuska. Jak przekonuje jeden z europosłów PiS, „piłka jest nadal w grze, ponieważ sama Merkel nie wyraziła wprost, na czyją kandydaturę postawi w nadchodzących wyborach”. Tymczasem nieoficjalnie mówi się, że duże szanse ma zarówno była premier Danii, jak i prezydent Francji, czyli Helle Thorning-Schmidt oraz Francois Hollande. Trudno powiedzieć, aby byli to kandydaci przychylni polskiej racji stanu, jednocześnie trzeba uczciwie przyznać, że z perspektywy obecnego rządu, nie muszą być gorsi od angażującego się w wewnętrzną politykę Donalda Tuska. Jak podkreśla Ryszard Legutko: „Nie zabiega on nasze poparcie, nie prowadzi dialogu, nie wykazuje żadnego zainteresowania negocjacjami z polskim rządem”. Czy Prawo i Sprawiedliwość, a przede wszystkim polska dyplomacja, będą umiały przekonać europejskich sojuszników do swojego zdania, czas pokaże. A tego niestety jest coraz mniej. Sytuacja, w której Tusk uzyskuje reelekcję przy samotnym sprzeciwie Polski, choć zrozumiała, byłaby jednak dla Jarosława Kaczyńskiego więcej niż niezręczna.

Marcin Makowski - dziennikarz i publicysta tygodnika "Do Rzeczy" oraz Wirtualnej Polski. Współpracuje z TVP3 Kraków oraz Radiem Kraków. Z wykształcenia historyk i filozof. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Szczecińskim oraz Polskiej Akademii Nauk.

Poglądy autorów felietonów, komentarzy i artykułów publicystycznych publikowanych na łamach WP Opinii nie są tożsame z poglądami Wirtualnej Polski. Serwis Opinie opiera się na oryginalnych treściach publicystycznych pisanych przez autorów zewnętrznych oraz dziennikarzy WP i nie należy traktować ich jako wyrazu linii programowej całej Wirtualnej Polski.