Głosowanie korespondencyjne a Kodeks wyborczy. Wybory 2020

Możliwość* głosowania korespondencyjnego* wprowadzono do Kodeksu wyborczego już w 2011 roku podczas wyborów parlamentarnych. Najpierw głosować korespondencyjnie mogła zaledwie garstka osób – tylko Polacy mieszkający za granicami kraju, później także osoby niepełnosprawne. Od 2014 w Kodeksie wyborczym był zapis, że głosowanie korespondencyjne przysługuje wszystkim osobom mieszkającym w Polsce. Z kolei po zmianach w Kodeksie wyborczym w 2018 roku prawo do oddania głosu korespondencyjnie miały wyłącznie osoby niepełnosprawne o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Wprowadzona w marcu 2020 tzw. tarcza antykryzysowa zmieniła niektóre przepisy Kodeksu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego rozszerzono na dwie dodatkowe grupy osób – „podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych" oraz osoby starsze, które najpóźniej w dniu wyborów kończą 60 lat.

Następnie, w tym roku przed wyborami prezydenckimi, które miały się odbyć 10 maja, miała wejść w życie wejdzie Ustawa o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej – według jej zapisów po raz pierwszy w Polsce miały zostać przeprowadzone powszechne wybory w formie korespondencyjnej. Głosowanie korespondencyjne miało być jedyną możliwością na oddanie głosu w wyborach.

Do wyborów prezydenckich 10 maja 2020 nie doszło. Ostatecznie nadchodzące wybory prezydenckie 2020, których nową datę ustalono na 28 czerwca, odbędą się na mocy Ustawy z 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego.

Według Kodeksu wyborczego zamiar głosowania korespondencyjnego należy zgłosić komisarzowi wyborczemu najpóźniej 15 dni przed wyborami (w przypadku osób, które będą odbywały kwarantannę w dniu wyborów – 5 dni wcześniej). W zgłoszeniu tym wyborca niepełnosprawny może zażądać dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille'a.

Aby zagłosować korespondencyjnie wyborca musi otrzymać pakiet wyborczy Kodeks wyborczy podaje termin, w jakim pakiet wyborczy musi zostać dostarczony do wyborcy. Ma się to odbyć najpóźniej 6 dni przed zarządzoną datą wyborów. W przypadku osób podlegających obowiązkowej kwarantannie, pozostających w izolacji lub izolacji w warunkach domowych, pakiet wyborczy może być dostarczony nie później niż 2 dni przed dniem wyborców. Pakiet wyborczy dostarcza urzędnik wyborczy za pośrednictwem operatora wyznaczonego w myśl ustawy Prawo pocztowe.

Według Kodeksu wyborczego, pakiet wyborczy konieczny do głosowania korespondencyjnego, musi zostać dostarczony wyborcy do rąk własnych. Zanim to jednak nastąpi, wyborca musi się wylegitymować, a następnie pokwitować odbiór. "Jeżeli odbierający nie może potwierdzić odbioru, osoba doręczająca pakiet wyborczy sama stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje odbierającego i przyczynę braku jego podpisu” – czytamy w Kodeksie wyborczym.

Jeśli wyborcy nie ma pod adresem zameldowania, to doręczający pakiet wyborczy umieszcza zawiadomienie o terminie powtórnego doręczenia w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania wyborcy. Termin powtórnego doręczenia nie może być dłuższy niż 1 dzień od dnia pierwszego doręczenia.

W skład pakietu wyborczego wchodzi: koperta zwrotna, karta do głosowania, koperta na kartę do głosowania, instrukcja głosowania korespondencyjnego, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania.

Do jednej wkładamy wypełnioną kartę do głosowania i ją zaklejamy, co ma zapewnić tajność głosowania. Z kolei do drugiej koperty (koperty zwrotnej) wkładamy pierwszą kopertę z kartą do głosowania oraz czytelnie wypełnione i podpisane oświadczenie o osobistym i tajnym głosowaniu.

Koperty zwrotne są następnie w dniu wyborów dostarczane do obwodowej komisji wyborczej.