Rośnie napięcie w MON. Posunęli się aż do protestu

Od początku czerwca trwa protest cywilnych pracowników Ministerstwa Obrony Narodowej. Cywile zatrudnieni w resorcie protestują przeciwko niskim wynagrodzeniom i gorszym warunkom pracy niż ich koledzy w mundurach. Często są to osoby na niezwykle wrażliwych stanowiskach - programiści, tłumacze czy psychologowie.

Pracownik cywilny jest to osoba wykonującą zadania dla wojska, która nie jest żołnierzem.

- Oznacza to, że nie ma tych uprawnień, które posiadają mundurowi, np. emerytalnych, ale też nie musi spełniać np. norm zdrowotnych i sprawności fizycznej. To pozwala pełniej, efektywniej zagospodarować potencjał osób, w tym wykonujących specyficzne, wymagające głębokiej wiedzy zadania. To nie tylko prace pomocnicze, ale np. prawne, księgowe, obsługa zamówień publicznych, analizy etc. -  mówi w rozmowie z WP dr Michał Piekarski, specjalista ds. bezpieczeństwa z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zobacz również: Polskie niebo dziurawe jak sito? Bito na alarm już od dawna

Są to więc często stanowiska specjalistyczne, które łączą się z odpowiednimi umiejętnościami i wiedzą, która ma wesprzeć żołnierzy głównie od strony administracyjnej. W Siłach Zbrojnych RP pracuje obecnie ponad 40 tys. cywilów.

Jak płaci MON?

Na początku lipca wzburzenie wzbudziło ogłoszenie o zatrudnieniu w krakowskiej 3. Regionalnej Bazie Logistycznej informatyka. Poszukiwano osoby, która ma zajmować się zarządzaniem danych, wdrażać nowe funkcjonalności i opracowywać meldunki z eksploatacji i rozwoju Zintegrowanego Wieloszczeblowego Systemu Informatycznego Resortu Obrony Narodowej - to kluczowy element systemu informatycznego wojska.

Kandydat ponadto powinien posiadać poświadczenie bezpieczeństwa uprawniające do dostępu do informacji niejawnych lub wyrazić zgodę na przeprowadzenie postępowania sprawdzającego. MON proponuje wynagrodzenie zasadnicze zgodnie z tabelą zaszeregowania w wysokości 3200 brutto, czyli poniżej progu najniższej krajowej.

Aby żyć w zgodzie z obowiązującymi przepisami do wypłaty planuje dodać stałą premię w wysokości 20,17 proc. Resort proponuje jeszcze dodatek za wysługę lat.

Specjaliści z rynku cywilnego, z którymi rozmawialiśmy, stwierdzili, że w prywatnych firmach informatycy - na podobnym stanowisku - mogą liczyć na wypłatę na poziomie 10 tys. zł brutto. MON nie jest w żaden sposób konkurencyjny na rynku pracy.

- Jeśli MON nie oferuje atrakcyjnych pensji, nie przyciągnie najlepszych kandydatów. Przyciągnie tylko tych, którzy nie zaczepili się w lepiej płacących firmach. Jest to dość duży czynnik ryzyka - zauważa dr Piekarski.

Tabele zaszeregowania

Obecnie obowiązują tabele zaszeregowania ustalone jeszcze w 1998 r., które mówią, że początkujący pracownik wojska bez żadnego doświadczenia może zarobić 1300 zł. Od 25 lat żaden z rządów nie zwaloryzował zarobków pracowników cywilnych. Górne widełki aż 12 z 24 kategorii znajdują się poniżej poziomu najniższego wynagrodzenia obowiązującego w Polsce. Gdy spojrzymy na dolne, to jedynie dwie najwyższe kategorie łapią się na jej poziom.

Jednostki organizacyjne radzą sobie z wymogami prawnymi poprzez stałe dodatki, które mają po prostu podciągnąć wynagrodzenie przynajmniej do poziomu wymaganej prawem najniższej krajowej. Zdarzały się w ostatnich latach takie kurioza, że comiesięczna stała premia wynosiła nawet 60 proc. podstawy wynagrodzenia.

"Premie są za osiągnięcia, rzetelną pracę. Nie do ucieczki przed najniższą krajową" - pisze jeden z cywili pracujący w w armii.

MON od pięciu lat pracuje nad aktualizacją tabel. Dotychczas nic w tej kwestii się nie zmieniło.

Najpotężniejsza armia w Europie

Tymczasem minister Błaszczak - od kilku miesięcy obiecuje, że wystarczą mu jeszcze tylko dwa lata i uda zbudować się największą armię lądową w Europie. Przy tym wciąż pomija problemy z brakiem kandydatów, a wzrost ilościowy służących żołnierzy osiąga dzięki sztuczkom buchalterskim.

Obecnie proponuje cywilnym pracownikom przejście szkolenia wojskowego i podjęcie służby z zachowaniem dotychczasowych stanowisk.

- Zachęcam, żeby skorzystać z tej propozycji, to bardzo ważne, żeby Wojsko Polskie było silne, to najlepsza metoda, żeby odstraszyć agresora - przekonuje Błaszczak.

Oznaczałoby, że dzięki jednemu podpisowi zwiększyłby za jednym zamachem stan armii o ponad 40 tys. osób. Tym sposobem stan armii szybko dobiłby do obiecanych 300 tys. żołnierzy. Pytanie jednak brzmi, jaki byłby jej rzeczywisty poziom. Przecież 40 tys. pracowników cywilnych nie ruszyłoby z bronią w ręku na front.

Czytaj także: Zamieszanie. Polska rozważa sprzedaż, chociaż ma tylko 12 systemów

- Nakłanianie by pracownicy cywilni zostali żołnierzami jest błędem - ocenia dr Piekarski. - Po co to robić? Czy osoba zajmująca się sprawami finansowymi musi być żołnierzem? Albo osoba zajmująca się obsługą prawną? A co zrobimy w przypadku osoby o wybitnych predyspozycjach, ale poruszającej się na wózku? - pyta retorycznie w trakcie rozmowy.

Za założenie munduru, minister Błaszczak obiecuje dodatek w wysokości 1000 zł. Ten jednak nie będzie zaliczany do przyszłej emerytury. Pracownicy dostaną więc 1000+, a emerytury nadal będą naliczane od głodowego wynagrodzenia.

Małymi literkami jest jednak dopisane, że dodatek będzie wydawany jedynie na okres służby, ale nie dłużej niż do 31 grudnia 2024 r. Czyli maksymalnie przez 1,5 roku! Potem pracownik nadal pozostanie żołnierzem, ale już bez dodatku.

MON twierdzi, że pracownicy cywilni zarabiają średnio 5773 zł brutto. Wlicza w to jednak wszelkie możliwe nagrody i premie, jakie można otrzymać. NSZZ Pracowników Wojska wylicza, że faktycznie średnia wynosi ok. 3700 zł brutto. Przedstawiciele resortu pojawili się na rozmowach ze związkowcami w eskorcie Żandarmerii Wojskowej.

Związkowcy planują zorganizować protest 15 sierpnia podczas święta Wojska Polskiego.

Dla Wirtualnej Polski Sławek Zagórski

Więcej tekstów autora:

Istna awantura o sprawę Ch-55. Dwa znaczące fragmenty, dwóch ważnych oficerów

Znajdą Rosjan w każdej norze. Ludzie Putina już się nie ukryją