FSB to rosyjska służba bezpieczeństwa istniejąca od 1995 roku. Powstała na skutek przekształcenia Federalnej Służby Kontrwywiadowczej, której korzenie sięgają dawnego radzieckiego resortu KGB.

FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa) – informacje ogólne

Federalna Służba Bezpieczeństwa, czy też Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, działa od 1995 roku jako służba bezpieczeństwa, której zadaniem jest ochrona wewnętrzna Rosji. Faktycznie jednak organizacja ta ma szersze kompetencje i prowadzi działania również w obrębie innych obszarów, takich jak dawne tereny ZSRR. Większość szefostwa i pracowników FSB ma powiązania z KGB.

Organizacje pełniące funkcje wywiadowcze w Rosji to, poza FSB, służby cywilne SWR (Służba Wywiadu Zagranicznego) oraz wojskowy GRU (Główny Zarząd Wywiadowczy).

Powstanie FSB

W latach 1954–1991 rosyjskim resortem bezpieczeństwa odpowiedzialnym za działalność wywiadowczą i kontrwywiadowczą był Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB), który po likwidacji został podzielony na Federalną Agencję Bezpieczeństwa (FAB) i Służbę Wywiadu Zagranicznego – obie organizacje działały w ramach Ministerstwa Bezpieczeństwa.

W 1993 roku FAB przemianowano na Federalną Służbę Kontrwywiadowczą, którą w 1995 roku przekształcono w Federalną Służbę Bezpieczeństwa (FSB) o znacznie szerszych uprawnieniach.

FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa) – zadania i uprawnienia

FSB odpowiada za bezpieczeństwo wewnętrzne, jej podstawowymi zadaniami są działania kontrwywiadowcze, walka z przestępczością zorganizowaną i terroryzmem, ochrona granic Federacji Rosyjskiej czy kontrola eksportu.

Szerokie uprawnienia FSB uwidaczniają się między innymi w przyzwoleniu na działanie nie tylko wewnątrz państwa, ale poza jego granicami (wywiad, ochrona rosyjskich przedsiębiorstw i obywateli). FSB może współpracować z siłami zbrojnymi kraju, tworzyć własne jednostki specjalne, informować prezydenta oraz premiera o zagrożeniach czy dokonywać aresztowań bez nakazu w przypadku posiadania wystarczających dowodów.

FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa) – kontrowersje

Z działalnością FSB wiąże się wiele kontrowersji. Organizacja spotkała się między innymi z oskarżeniami o korupcję i łamanie praw człowieka. Wielu ustawodawców i dziennikarzy zostało zamordowanych podczas badania spraw związanych z powyższymi kwestiami bądź przestępczością. Należą do nich na przykład Aleksander Litwinienko (o jego śmierci można przeczytać w książce Śmierć dysydenta. Dlaczego zginął Aleksander Litwinienko?) i Paul Klebnikov – temat tych oraz innych przypadków morderstw politycznych porusza publikacja Labirynt Putina.

Według dziennikarzy, historyków i autorów różnych publikacji takich jak Jurij Felsztinski, wspomniany wyżej Aleksander Litwinienko, a także David Satter i Michaił Triepaszkin, FSB przeprowadziło zamachy bombowe w Rosji w 1999 roku w celu sprowokowania drugiej wojny czeczeńskiej.

FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa) – szefostwo

Szef FSB zyskuje status ministra oraz stopień wojskowy generała armii, ma on też ośmiu zastępców odpowiedzialnych m.in. za poszczególne departamenty. Od czasu powstania FSB jej szefami byli Nikołaj Gołuszko (1993–1994), Siergiej Stiepaszyn (1994–1995), Michaił Barsukow (1995–1996), Nikołaj Kowalow (1996–1998), Władimir Putin (1998–1999) oraz Nikołaj Patruszew (1999–2008). Od maja 2008 roku funkcję tę pełni Aleksandr Bortnikow.