Dożynki są wielowiekową tradycją. Kiedy wypadają?
Dożynki to tradycyjne, ludowe święto, którego korzenie sięgają czasów przedchrześcijańskich. Obecnie jest ono obchodzone przede wszystkim przez osoby, związane z uprawą ziemi. Jakie są najważniejsze dożynkowe tradycje?
02.08.2023 13:20
Dożynki, nazywane także Świętem Plonów oraz Wieńcami, są corocznym świętem, obchodzonym po zakończonych żniwach. Najczęściej odbywają się więc pod koniec sierpnia lub we wrześniu. Dla osób zajmujących się uprawą roli stanowią one zwieńczenie całorocznej pracy.
Dożynki. Co to za święto? Obchodzili je już dawni Słowianie
Dożynki, czyli święto, związane z zakończeniem zbiorów wywodzi się z tradycji dawnych słowiańskich uroczystości. Nasi przodkowie przed laty obchodzili ich kilka i nazywali spasami lub spasówkami. Z czasem poszczególne, oddzielne święta zaczęto obchodzić wspólnie i - w zależności od regionu - nazywać dożynkami, obżynkami, wieńcami lub okrężnemi, lub żniwniokiem.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jak podaje Barbara Ogrodowska w publikacji "Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne", święto plonów w XVI wieku zaczęło być obchodzone na dworach ziemskich majątków, stanowiąc w późniejszych okresach najważniejszą uroczystość, obchodzoną w okresie letnio-jesiennych zbiorów.
Obecnie dożynki stanowią święto o charakterze dziękczynno-religijnym. W ich trakcie odbywają się również liczne pielgrzymki. W wielu miejscowościach organizowane są także festyny i wydarzenia, nawiązujące do dawnych, tradycyjnych zabaw, odbywających się po zakończeniu żniw.
Dożynki. Tradycja i obyczaje. Te elementy są widoczne również dzisiaj
Zwyczaje dożynkowe, które przetrwały do czasów współczesnych mają zarówno ludowe, przedchrześcijańskie, jak i religijne znamiona. Jeszcze przed rozpoczęciem zabawy, należy wykonać wieniec, w którego skład wejdą ostatnie kłosy zebranego zboża, kwiaty, warzywa i owoce. Ten, jest następnie święcony, a później - w zależności od regionu - niesiony do gospodarza wsi, lub wznoszony na początku zabawy dożynkowej. Zgodnie z tradycją, ta powinna być prowadzona przez Starostę oraz Starościnę.
W trakcie zabawy dożynkowej, gospodarzowi święta wręczany jest również bochenek chleba, wypieczonego wyłącznie z użyciem mąki pochodzącej z ostatnich żniw. Gospodarzem, w zależności od charakteru dożynek, może być kapłan lub przedstawiciel lokalnej władzy. Współczesnym dożynkom często towarzyszą festyny oraz targi, podczas których prezentowane są lokalne zbiory i wyroby.
