Co to jest smog i jak powstaje
Smog składa się m.in. z tlenków siarki, azotu i cząstek PM2,5 i PM10. Jego dokładny skład różni się od jego rodzaju. Wyróżnia się dwa główne typy: londyński i Los Angeles. Smog jest przyczyną wielu chorób, a nawet śmierci. Samo słowo jest zbitką słów oznaczających dym i mgłę.
09.01.2017 | aktual.: 09.01.2017 13:39
W Polsce największym problemem jest smog typu londyńskiego, który występuje głównie zimą. Składa się z tlenków azotu, siarki, węgla i węglowodorów aromatycznych oraz metali ciężkich. A najgroźniejsze dla człowieka są benzo(a)piren i pyły zawieszone PM2,5 i PM10. O skali problemu wiele mówi wielki smog londyński z 1952 roku. W ciągu czterech dni zmarło 4 tys. osób. W następnych dniach z jego powodu zmarło łącznie 12 tys. osób.
PM2,5 i PM10 to nic innego jak zawieszone w powietrzu cząsteczki, których ludzkim okiem nie dojrzymy. Cząsteczki pyłu PM10 mają średnicę mniejszą niż 10 mikrometrów, czyli ich średnica to jedna piąta grubości ludzkiego włosa. Takie cząsteczki mogą przenikać do układu oddechowego, a dokładniej do oskrzeli. Cząsteczki PM2,5 są jeszcze mniejsze i mogą dostać się aż do płuc i krwioobiegu. Im cząsteczka jest drobniejsza, tym głębiej może wniknąć do naszego organizmu.
##Jak powstaje smog?
Smog powstaje w bezwietrzne dni z wysokim ciśnieniem atmosferycznym. Wtedy szkodliwe cząsteczki nie unoszą się do góry i pozostają blisko powierzchni ziemi, co często wygląda jak mgła. Główną przyczyną takiego zjawiska jest spalania węgla i duży ruch samochodowy.
Najwięcej zanieczyszczeń emituje spalanie w domowych piecach śmieci, mułu i miału węglowego. W wielu krajach Unii Europejskiej miał i muł uważany jest za odpad przy wydobyciu węgla i nie jest sprzedawany. Również piece węglowe muszą spełniać odpowiednie normy. Natomiast w Polsce nie ma norm dla sprzedawanych pieców i węgla pod kątem emisji zanieczyszczeń.
##Smog zabija
Smog zwiększa ryzyko na zachorowania na wiele chorób, takich jak astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i zapalenie dróg oddechowych. Szczególnie narażone są dzieci i osoby starsze. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zanieczyszczenie powietrza odpowiada za 15 proc. wszystkich zgonów z powodu raka płuc. Nie jest to jedyny nowotwór, na którego ryzyko zachorowania z powodu zanieczyszczenia powietrza rośnie. Są to nowotwory pęcherza moczowego, mózgu i szyjki macicy. Na liście znajduje się jeszcze udar mózgu, choroby niedokrwienia serca i zawał serca.
Im więcej smogu, tym ryzyko zachorowania na różne choroby rośnie. Wdychanie zanieczyszczonego powietrza można poczuć na sobie bardzo szybko. Z tego powodu pojawiają się problemy z oddychaniem, bóle głowy, podrażnienie oczu, nosa i gardła.
Szacuje się, że przyczyną 45 tys. przedwczesnych zgonów w Polsce jest smog, a zanieczyszczenie powietrza jest jednym z głównych czynników wpływających na zdrowie. Gdyby nie zanieczyszczenie powietrza, Polacy mogliby żyć dłużej o 9 miesięcy.
##Jak sprawdzić poziom smogu?
Norma stężenia PM10 może wynieść 50 mikrogramów na metr sześcienny (μg/m3). A dla PM2,5 to 25 μg/m3. Jednak o przekroczeniu norm usłyszymy tylko wtedy, gdy osiągną poziom 300 mikrogramów na metr sześcienny.
Jakość powietrza jest ciągle monitorowana. W każdym większym mieście jest co najmniej jedna stacja mierząca jego jakość. Często jest ich kilka. Jakoś powietrza możemy sprawdzić na stronach internetowych wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska i Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Do sprawdzania poziomu zanieczyszczeń powietrza służą też aplikacje na smartfony. Po wpisaniu hasła „smog” w sklepach Google Play i App Store pojawi się lista darmowych aplikacji informujących o poziomie zanieczyszczenia powietrza.
Przed smogiem można bronić się na kilka sposobów. Po pierwsze, zamknąć okna i nie wychodzić z domu. Ale na to nie zawsze można sobie pozwolić. Jedynym skutecznym rozwiązaniem chroniącym przed cząsteczkami PM2,5 i PM10 są specjalne maski. Mają one filtry wyłapujące zanieczyszczenia powietrza, a ich ceny zaczynają się od około 100 zł.
