Cisza wyborcza – ile trwa, kiedy obowiązuje, czego nie można robić w jej trakcie?
Cisza wyborcza to zakaz prowadzenia agitacji wyborczej, czyli prowadzenia działań, których zadaniem jest zachęcenie lub zniechęcenie do oddawania głosu na określonego kandydata, lub ugrupowanie.
Ile trwa cisza wyborcza?
Cisza wyborcza rozpoczyna się o północy na dzień przed rozpoczęciem głosowania. Koniec ciszy wyborczej następuje w momencie zamknięcia lokali wyborczych (co do zasady o godzinie 21:00).
Przed wyborami do Europarlamentu 2019 cisza wyborcza obowiązywała od godziny 24:00 w piątek 24 maja do niedzieli 26 maja do godziny 21:00.
Podczas wyborów parlamentarnych 2019 cisza wyborcza będzie obowiązywać od godziny 24:00 w piątek 11 października. Zakończy się najprawdopodobniej o godzinie 21:00 w niedzielę 13 października.
Wydłużenie ciszy wyborczej
Zakaz agitacji może zostać wydłużony. Decyzję o przedłużeniu ciszy wyborczej podejmuje Państwowa Komisja Wyborcza.
Wydłużenie ciszy wyborczej następuje na skutek przerwania pracy w minimum jednym lokalu wyborczym. Przedłużenie ciszy wyborczej miało miejsce np. podczas wyborów prezydenckich 2015.
W 2016 roku PKW rekomendowało usunięcie ciszy wyborczej:
"Rozważenia wymaga zniesienie tzw. ciszy wyborczej. Postęp technologiczny, rozwój nowych mediów, w tym portali społecznościowych powoduje, że obecnie cisza wyborcza staje się fikcją. Wydaje się, że cisza wyborcza powinna obowiązywać jedynie w dniu głosowania w lokalu wyborczym, tj. wyłącznie wewnątrz budynku, w którym znajduje się ten lokal oraz w odległości np. 100 metrów od tego budynku".
Co jest niedozwolone podczas ciszy wyborczej?
W trakcie ciszy wyborczej nie można:
- zwoływać zgromadzeń
- organizować pochodów i manifestacji
- wygłaszać przemówień
- rozpowszechniać materiałów wyborczych
- publikować sondaży
- wyrażać publicznie opinii na temat kandydatów i ugrupowań politycznych
Cisza wyborcza obowiązuje również w internecie. Za naruszenie ciszy wyborczej może zostać uznane m.in. udostępnienie postu polityka, opublikowanie stronniczego komentarza, a nawet dodanie reakcji pod postem kandydata w wyborach. Nie można również zakładać grup, wydarzeń oraz stron politycznych związanych z kandydatami i kampaniami wyborczymi.
Kara za złamanie ciszy wyborczej
Kara za naruszenie ciszy wyborczej może być bardzo dotkliwa. Sankcje orzekane są na podstawie Kodeksu wykroczeń. Za złamanie ciszy wyborczej grozi grzywna w wysokości od 20 zł do 5 tys. zł.
Podający wyniki sondaży przedwyborczych (lub sporządzonych w dniu wyborów) w trakcie cieszy wyborczej, muszą liczyć się z karą od 500 tys. do miliona złotych.