Chronologia: Polska droga do Unii Europejskiej

Poniżej chronologia marszu Polski do Unii Europejskiej.

Rząd Tadeusza Mazowieckiego uznaje uzyskanie pełnego członkostwa w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej za strategiczny cel polskiej polityki zagranicznej.

16 grudnia Polska i EWG podpisują Układ Europejski, dający Polsce status państwa stowarzyszonego (układ wszedł w życie 1 lutego 1994 r.).

Przywódcy Unii Europejskiej zebrani w czerwcu w Kopenhadze wyrażają wolę przyjęcia w przyszłości państw stowarzyszonych, jeśli spełnią one wyznaczone im kryteria polityczne i gospodarcze, a sama Unia będzie do tego odpowiednio przygotowana.

Kryteria te (zwane kryteriami kopenhaskimi) to: stabilne instytucje polityczne gwarantujące demokrację, rządy prawa, przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie i ochrona mniejszości; funkcjonowanie gospodarki rynkowej zdolnej do sprostania konkurencji wewnątrz Unii oraz zdolność do przyjęcia zobowiązań członka Unii.

8 kwietnia Polska składa wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej.

W grudniu na spotkaniu w Madrycie przywódcy Unii oświadczają, że negocjacje w sprawie przyjęcia pierwszej grupy krajów do UE rozpoczną się sześć miesięcy po zakończeniu Konferencji Międzyrządowej na temat reformy Unii. Reforma ta ma m.in. przygotować UE do działania w poszerzonym gronie.

12 września prezydent Francji Jacques Chirac oświadcza w polskim Sejmie, że chce, by Polska była członkiem UE od 2000 r.

16 lipca Komisja Europejska wydaje przychylną opinię w sprawie przyjęcia Polski do Unii i zalicza Polskę do grupy sześciu państw najlepiej przygotowanych do rozpoczęcia rokowań akcesyjnych (pięć pozostałych to Cypr, Czechy, Estonia, Słowenia i Węgry).

2 października, po zakończeniu prac Konferencji Międzyrządowej, kraje UE podpisują Traktat Amsterdamski, nową podstawę prawną Unii. Choć nie przyniósł on zasadniczej reformy instytucjonalnej, zapowiedział zmiany wystarczające do przyjęcia pierwszej grupy państw.

13 grudnia zebrani na szczycie europejskim w Luksemburgu przywódcy zapraszają do negocjacji członkowskich Polskę i cztery inne kraje Europy Środkowowschodniej oraz Cypr.

31 marca UE rozpoczyna negocjacje członkowskie z Polską, Cyprem, Czechami, Estonią, Słowenią i Węgrami.

11 grudnia na szczycie w Helsinkach Unia zaprasza do negocjacji członkowskich dalszych sześć krajów: Litwę, Łotwę, Maltę, Słowację, Bułgarię i Rumunię.

7-12 grudnia na szczycie w Nicei przywódcy Piętnastki zatwierdzają reformę UE, która ma na celu dostosowanie instytucji unijnych do przyjęcia 12 nowych państw. Na mocy Traktatu Nicejskiego Polska otrzymuje tyle samo głosów (27 na 345), co Hiszpania w przyszłej Radzie Ministrów i 54 miejsca w 732-osobowym Parlamencie Europejskim. Francja początkowo proponuje, by Polska miała w Radzie Ministrów mniej głosów niż Hiszpania.

Podczas szczytu UE w Goeteborgu 15-16 czerwca przywódcy UE zobowiązują się, że "kandydaci, którzy będą gotowi", mogą zakończyć negocjacje członkowskie przed końcem 2002 roku i przystąpić do Unii w 2004 roku.

20 grudnia Polska kończy negocjacje członkowskie z UE w sprawie przepływu osób w poszerzonej Unii (dwudziesty z 30 obszarów negocjacji). Postanowiono, że unijny rynek pracy całkowicie otworzy się dla Polaków w siedem lat po przystąpieniu do UE. Strona polska wyraziła jednak nadzieję, że prawie wszystkie państwa Unii otworzą swoje rynki pracy dla Polaków najpóźniej po dwóch latach polskiego członkostwa.

21 marca Polska i Unia Europejska kończą negocjacje w dziale "swobodny przepływ kapitału", obejmującym obrót ziemią. Unia przystała na 12-letni okres przejściowy, w czasie którego Polska będzie miała prawo ściśle kontrolować i odmawiać sprzedaży ziemi rolniczej i leśnej unijnym spółkom i nierolnikom oraz na siedmio- (województwa zachodnie i północne) lub trzyletni (woj. wschodnie i południowe) okres dzierżawy, który musi poprzedzać zakup gruntów przez unijnego rolnika, który osiedla się w Polsce i własnoręcznie uprawia ziemię.

28 czerwca na sesji rokowań z UE na temat rolnictwa Polska nie zgodziła się na 10-letni okres dochodzenia do pełnych dopłat dla rolników, zaproponowany przez Komisję Europejską.

9 października Komisja Europejska na sesji Parlamentu Europejskiego rekomenduje zakończenie w tym roku negocjacji członkowskich z Polską i dziewięcioma innymi krajami (Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry), uznając je za gotowe do członkostwa w Unii Europejskiej w 2004 roku.

24-25 października szczyt Unii Europejskiej w Brukseli potwierdza, że rokowania członkowskie z 10 krajami powinny zaończyć się na szczycie w Kopenhadze 12-13 grudnia. Traktat o ich przystąpieniu ma być podpisany w Atenach w kwietniu 2003 roku.

Przywódcy zatwierdzili propozycję Komisji, żeby zacząć obejmować nowych członków dopłatami dla rolników od 25% sum teoretycznie im należnych w 2004 roku, a następnie zwiększać je o 5-10 punktów procentowych rocznie, aż do 100% w 2013 roku. Zaoferowali 10 kandydatom na lata 2004-2006 łącznie 23 mld euro z funduszy dla uboższych krajów i regionów - o 2,6 mld euro mniej niż proponowała KE.

18 listopada ministrowie spraw zagranicznych Piętnastki ustalili 1 maja 2004 r. jako datę rozszerzenia Unii Europejskiej o Polskę i dziewięć pozostałych krajów kandydujących.

26 listopada premier Danii zaproponował Polsce możliwość podwyższenia początkowego poziomu dopłat dla rolników z 25 do 40%.

Premier Leszek Miller uznał propozycje finansowe Danii za postęp, jeżeli chodzi o "ogólny bilans", ale zaznaczył, że "negocjacje będą trwały do końca".

10 grudnia ministrowie spraw zagranicznych państw UE zaaprobowali pakiet akcesyjny przygotowany przez Danię, ale kluczowe kwestie finansowe pozostawili szczytowi w Kopenhadze.

13-14 grudnia Polska na szczycie UE w Kopenhadze zakończyła negocjacje akcesyjne. Ostatecznie wynegocjowała m.in., że w latach 2004-06 bezpośrednio do polskiego budżetu wpłynie 6 mld złotych, czyli 1,5 mld euro. Polska uzyskała zgodę na utrzymanie 7-proc. stawki VAT w budownictwie mieszkaniowym. Dopłaty do rolnictwa mają wynieść w pierwszym roku 55%, w drugim - 60%, a w trzecim - 65% tego, co dostają rolnicy unijni. Na całość dopłat składają się: pieniądze na dopłaty od UE, środki pochodzące z unijnych funduszy na rozwój wsi oraz pieniądze z budżetu krajowego.

7 marca minister ds. europejskich Danuta Huebner prezentuje polską wersję językową Traktatu Akcesyjnego. Liczy ona 5,5 tys. stron i waży 20 kg. Załącznik dotyczący Polski ma ok. tysiąca stron i jest nieco większy niż pozostałe, dotyczące reszty krajów przystępujących.

8 kwietnia rząd zgodził się na podpisanie przez Polskę Traktatu Akcesyjnego. Do złożenia podpisów upoważnieni zostali premier Leszek Miller i minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz. Obecność na uroczystości w Atenach zapowiedział prezydent Aleksander Kwaśniewski.

9 kwietnia Parlament Europejski przytłaczającą większością głosów zatwierdził wniosek sprawozdawcy ds. Polski Jasia Gawrońskiego, żeby poprzeć przyjęcie Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku. Za przyjęciem Polski do Unii głosowało 509 eurodeputowanych, 25 było przeciw, a wstrzymało się 31.(an)