Birma: Aung San Suu Kyi znów wolna
Aung San Suu Kyi (AFP)
Władze birmańskie zniosły w poniedziałek obowiązujące od 19 miesięcy ograniczenia w poruszaniu się przywódczyni opozycji, Aung San Suu Kyi. Suu Kyi - laureatka Pokojowej Nagrody Nobla - po raz
pierwszy od ponad półtora roku mogła opuścić swój dom w Rangunie i udać się do siedziby swej partii.
Już w kilka godzin po zwolnieniu Suu Kyi zapowiedziała nawiązanie "dialogu politycznego" z władzami, akcentując jednak, iż jej partia - Narodowa Liga na rzecz Demokracji - nie zrezygnuje z walki o ustanowienie demokratycznego systemu.
Aung San Suu Kyi jest córką birmańskiego patrioty Aung Sana, uważanego za twórcę współczesnej Birmy. Aung San został zamordowany w lipcu 1947 r., w czasie tzw. stanu przejściowego, poprzedzającego ogłoszenie niepodległości kraju, co nastąpiło w pół roku później. Jego córka miała wówczas zaledwie 2 lata. Od 1960 r. mieszkała za granicą, głównie w Indiach i Wielkiej Brytanii. Pracowała m.in. w Japonii i Bhutanie - później jednak zajęła się wychowywaniem dwu synów, podczas gdy jej brytyjski mąż robił karierę naukową na uniwersytecie w Oxfordzie. Do kraju wróciła w 1988 r., żeby zaopiekować się umierającą matką.
Powrót Suu Kyi do Rangunu zbiegł się w czasie z dramatyczną falą prodemokratycznych wystąpień; na ulice stolicy wyszły tysiące studentów i mnichów, domagających się reformy demokratycznej i ustąpienia ówczesnego dyktatora Ne Wina.
To właśnie wówczas Suu Kyi powiedziała wielokrotnie później cytowane słowa: Jako córka swego ojca nie mogę pozostać obojętna wobec zachodzących wydarzeń. Ogłosiła "drugą wojnę o niepodległość".
Aung San Suu Kyi rozpoczęła działalność opozycyjną i wkrótce stanęła na czele Narodowej Ligi na rzecz Demokracji. W swych działaniach wzorowała się przede wszystkim na kampaniach pokojowego ruchu oporu Mahatmy Gandhiego, a także amerykańskiego działacza Martina Luthera Kinga.
Pokojowe demonstracje były jednak brutalnie rozpędzane przez władze - sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej po przejęciu rządów przez birmańską juntę wojskową we wrześniu 1988 r.
W 1989 r. Suu Kyi po raz pierwszy została osadzona w areszcie domowym za krytykowanie polityki władz. W 1990 r. jej partia wygrała wybory parlamentarne, ale rządząca Birmą junta odmówiła przekazania Lidze władzy. Przywódczyni Ligi zaoferowano swobodny wyjazd z kraju, lecz bez prawa powrotu. Suu Kyi jednak odmówiła.
W kolejnych latach Suu Kyi była zwalniana z aresztu i po krótkim czasie ponownie poddawana represjom. Władze starały się ignorować przywódczynię Ligi, poddając represjom także innych członków jej partii. Społeczność międzynarodowa stanęła w obronie demokracji birmańskiej i ONZ nałożyła na ten kraj w 1997 r. ograniczone sankcje gospodarcze.
6 maja władze birmańskie zwolniły Suu Kyi z aresztu i zadeklarowały, że będzie mogła prowadzić działalność polityczną.
Aung San Suu Kyi w 1991 r. została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla. Komitet Nagrody Nobla uhonorował jej zasługi za _ pokojową walkę z reżimem charakteryzującym się wyjątkową brutalnością_ podkreślając, że jej niezwykła odwaga cywilna i nieustępliwość sprawiły, iż Suu Kyi stała się symbolem dla tych, którzy występują przeciw przemocy i terroryzmowi.(miz)