Banany z Ameryki wygrają?

Komisja uważnie przestudiuje raport i zbada dostępne opcje, aby posunąć ten proces do przodu - poinformowała Komisja w oświadczeniu, dodając, że w ciągu 10 dni rozpocznie rozmowy z krajami-eksporterami bananów.

Światowa Organizacja Handlu (WTO) uznała w poniedziałek, że UE nie ma prawa nakładać nowej taryfy celnej na banany. Tym samym WTO wzięła stronę dziewięciu krajów Ameryki Łacińskiej, które twierdzą, że zaproponowane przez Brukselę taryfy poważnie ograniczają im możliwość eksportu bananów.

Kraje latynoskie, m.in. Brazylia, Kolumbia i Wenezuela, twierdzą, że proponowana przez UE taryfa w wysokości 230 euro (279 dolarów) od tony bananów będzie miała "niszczący skutek" dla rozwoju ich gospodarek.

Jeśli UE nie uda się uzgodnić nowej taryfy z eksporterami bananów z Ameryki Łacińskiej, obie strony mogą ponownie upomnieć się o kolejny arbitraż WTO. Według poniedziałkowego rozstrzygnięcia WTO, uzgodnienia muszą zapaść przed wejściem w życie z początkiem 2006 roku nowych taryf.

Na początku roku Komisja Europejska przedstawiła nowy system ceł na import bananów do krajów UE, głównie z krajów Ameryki Łacińskiej, zakładający zniesienie kwot importowych i zastąpienie ich cłem w wysokości 230 euro na tonę bananów z najbardziej uprzywilejowanych krajów, w większości Ameryki Łacińskiej. System ten ma zastąpić od stycznia 2006 roku obecny system oparty na taryfach kwotowych.

Unijny system kontyngentów importowych na banany, obowiązujący do początku 2006 roku, jest niezgodny z regułami WTO. Kontyngenty miały chronić własnych producentów bananów z dalekich wysp, takich jak francuska Gwadelupa i Martynika, Antyle Holenderskie czy portugalska Madera.

Przed przystąpieniem do UE w Polsce obowiązywała zerowa stawka celna na import bananów ze wszystkich krajów, a banany z Ameryki Łacińskiej (głównie z Ekwadoru, Kolumbii, Kostaryki i Panamy) stanowiły 96-98 proc. bananów sprowadzanych do Polski. Po wejściu Polski do Unii ceny bananów wzrosły.

Obecnie w ramach kontyngentów importowych cła wynoszą zero euro dla bananów z krajów AKP (byłych kolonii w Afryce, na Karaibach i w rejonie Pacyfiku) i 75 euro za tonę dla najbardziej uprzywilejowanych krajów, głównie Ameryki Łacińskiej. Poza kontyngentami opłaty są o wiele wyższe i sięgają poziomu zaporowego 300 euro dla bananów z AKP i 680 euro dla bananów z Ameryki.

Eksporterzy bananów z krajów latynoskich i bananowe koncerny w USA od dawna skarżą się na faworyzowanie przez UE bananów z Karaibów i Afryki.