Aborcja a wybory prezydenckie. Mamy kulisy z koalicji

Na jednym z nieoficjalnych spotkań w ostatnich tygodniach jeden z liderów Nowej Lewicy, Włodzimierz Czarzasty, nie wykluczył zaskakującego wariantu: cała koalicja rządowa popiera jednego kandydata na prezydenta RP. Wicemarszałek Sejmu nazwiska nie wymienia, ale wszyscy wiedzą, że murowany kandydat jest jeden: to Rafał Trzaskowski.

- Gdyby wszystkie partie zdecydowały się poprzeć jednego kandydata, to my jesteśmy za - miał powiedzieć Czarzasty.

To istotna zmiana nastawienia. Jeszcze kilka miesięcy temu bowiem politycy Lewicy zarzekali się, że nie tylko ich formacja wystawi kandydata w wyborach prezydenckich w 2025 r., ale że będzie to kobieta. Padały konkretne nazwiska: Magdaleny Biejat, Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, Joanny Scheuring-Wielgus. - Tylko kobieta byłaby w stanie coś zmienić - mówił jeden z działaczy Lewicy.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Po wyborach samorządowych i europejskich sytuacja się zmieniła: Lewica słabnie, podobnie jak PSL i Polska 2050. A i same wymienione "kandydatki na kandydatkę" nie palą się do kolejnej kampanii.

- Niczego w tych wyborach sami raczej nie zdziałamy. Po co więc ktoś miałby się zaharowywać dla przegranej sprawy - przyznał niedawno w rozmowie z WP jeden z polityków Lewicy.

Dlatego też - obawiając się przy tym o to, że podział w koalicji może zwiększyć szanse kandydata PiS - Lewica jest gotowa zrezygnować z wystawiania własnego kandydata (kandydatki) i postawić na Rafała Trzaskowskiego.

- Wiemy, że takie pomysły krążyły też w Trzeciej Drodze - usłyszeliśmy od jednego z rozmówców. Pisaliśmy o tym w Wirtualnej Polsce.

I faktycznie - po fatalnym wyniku Trzeciej Drogi w wyborach do Parlamentu Europejskiego nie było pewności, czy Szymon Hołownia zdecyduje się kandydować w wyborach prezydenckich.

On sam zmienił podejście w tej sprawie: jeszcze w ubiegłym roku wprost deklarował, że wystartuje. W ostatnich miesiącach zaś kluczy: mówi, że decyzję ogłosi jesienią. - Nie podjąłem jeszcze decyzji o kandydowaniu w wyborach prezydenckich. Podejmę ją we wrześniu lub październiku - zapowiedział w rozmowie z "Rzeczpospolitą" na początku maja.

Dopytywany o to, od czego będzie to zależało, odparł, że "od tego, co będzie w wyborach europejskich, jak ułoży się scena po całym tym wyborczym trójskoku".

Wówczas jeszcze Trzecia Droga liczyła na co najmniej 14-procentowy wynik w wyborach do PE. Skończyło się na rezultacie dwa razy gorszym.

Hołownia wie, że w wyborach nie ma szans, ale wychodzi z założenia, że jego start to jedyny sposób na utrzymanie Polski 2050 przy życiu. Jednocześnie ego Hołowni może przeszkadzać mu w przyjęciu drugiej porażki w wyborach prezydenckich z rzędu.

- Szymon mógłby się z tego jakoś wymiksować. Na przykład wtedy, gdyby Czarzasty odpuścił bycie marszałkiem i Szymon pozostałby nim do końca kadencji - twierdzi jeden z rozmówców z koalicji.

Dziś hegemonem po stronie koalicji rządzącej jest Koalicja Obywatelska i to jej kandydat będzie zdecydowanym faworytem w prezydenckiej rozgrywce w 2025 roku.

Najpewniejszym kandydatem jest Rafał Trzaskowski. To on o włos przegrał w drugiej turze z Andrzejem Dudą w 2020 roku. Nie pozostawił złudzeń Szymonowi Hołowni, który - mimo niezłego wyniku - nie był w stanie nawiązać równej walki.

Hołownia może nie chcieć przegrać drugi raz. Dlatego niewykluczone, że w ogóle - na tym etapie kariery politycznej - zrezygnuje z kandydowania.

Co wówczas? W KO spekulują, że w skali kraju może dojść do powtórki z wyborów samorządowych. To wtedy - w kwietniu - Polska 2050 zdecydowała się nie wystawiać własnego kandydata w Warszawie i poprzeć Trzaskowskiego.

I mimo że wybory na prezydenta RP rządzą się zupełnie innymi prawami, to sam Trzaskowski liczy, że uda się powtórzyć manewr z Warszawy (a nawet rozszerzyć go o Lewicę).

- Wybory zostały zaplanowane na maj, więc dobrze byłoby rozpocząć debatę o wyzwaniach prezydentury w nadchodzącej dekadzie kilka miesięcy wcześniej. Choć nie wykluczam, że pod wpływem jakichś okoliczności zewnętrznych Koalicja Obywatelska czy może nawet koalicja rządowa podejmie decyzję o ogłoszeniu wspólnego kandydata nieco później - przyznał prezydent Warszawy w niedawnym wywiadzie dla "Gazety Stołecznej".

Jak przyznał, "podpisanie takiego porozumienia nie będzie łatwe, ponieważ każda z partii ma własne ambicje polityczne", ale jednocześnie stwierdził, że "trzeba jednak o tym myśleć".

Wobec tego wariantu - poparcia niekryjącego lewicowych poglądów Rafała Trzaskowskiego - sceptyczne jest PSL. Ludowcy są gotowi poprzeć Hołownię i nie wystawiać własnego kandydata, ale Trzaskowski - zwolennik liberalizacji prawa do aborcji, związków partnerskich, uczestnik Marszów Równości - mógłby być kandydatem nieakceptowalnym dla elektoratu ludowców.

- Trudno byłoby sobie mi wyobrazić, żeby działacze PSL w terenie roznosili ulotki z Rafałem i promowali jego agendę. W końcu ich wyborcy poszliby za kandydatem PiS - przewiduje jeden z polityków koalicji.

Zwłaszcza że PSL jest dziś zajęte walką o własną podmiotowość. Władysław Kosiniak-Kamysz odpiera ataki lewicowych organizacji, a także własnych koalicjantów, za głosowanie ws. aborcji.

Wychodzi z własnymi pomysłami: m.in. proponując projekt ustawy o "wychowaniu patriotycznym" w szkołach czy ustawę o "statusie osoby bliskiej" (zamiast związków partnerskich). I zapewnia, że PSL nigdy nie zrezygnuje ze swoich konserwatywnych poglądów. I nigdy, nawet pod wielką presją, nie da się złamać i działać "wbrew sumieniu".

- PSL jest jedyną partią, w której za poglądy nie jest się karanym, lecz szanowanym - mówił na sobotniej Radzie Naczelnej partii Kosiniak-Kamysz.

Problem w tym widzi Lewica. - To kobiet na wybory prezydenckie nie zmobilizuje, a to bardzo ważne. Bez prezydenta z obozu demokratycznego nie zrealizujemy nie tylko prawa do aborcji, ale też szeregu projektów ustrojowych, które są ważne dla wszystkich klubów Koalicji 15 października - powiedziała Wirtualnej Polsce Anna Maria Żukowska.

Szkopuł w tym, że w sprawie liberalizacji prawa do aborcji (a nawet depenalizacji w pomocy przy terminacji) to nie prezydent Duda jest "problemem". To bowiem w Sejmie nie ma większości dla projektów liberalizujących prawo do aborcji. Dlatego żadna ustawa w tej sprawie nie jest w stanie nawet trafić na biurko głowy państwa.

- To będzie wielki problem w kampanii. Bo wyborcy koalicji 15 października mogą stwierdzić: skoro to wy jesteście problemem i nie potraficie załatwić w Sejmie naszych spraw, to po cholerę mamy iść na kolejne wybory? - zauważa polityk rządzącej większości.

Z takiej sytuacji może się cieszyć tylko PiS.

Michał Wróblewski, dziennikarz Wirtualnej Polski

Napisz do autora: michal.wroblewski@grupawp.pl