85 lat czeka na godny pochówek. Mógł być pierwszym żołnierzem, poległym w wojnie

Konieczka zginął 1 września 1939 r. około godz. 1.40. Był rezerwistą, służącym w plutonie wzmocnienia placówki Straży Granicznej w Jeziorkach, pod Komisariatem SG Kaczory. Obecnie spoczywa na cmentarzu w Śmiłowie, województwo wielkopolskie.

– 1 września 1939 r. około godz. 1.30 urząd celny został zaatakowany przez grupę niemieckich dywersantów. Załoga budynku się wycofała, a odwrót osłaniał Piotr Konieczka, który strzelał z ręcznego karabinu maszynowego. Podczas wymiany ognia Konieczka został postrzelony, a rannego dobijali Niemcy – powiedział historyk Marek Fijałkowski z Muzeum Okręgowego w Pile.

Historycy podkreślają, że śmierć Konieczki można uznać za wynik działań wojennych, ponieważ Niemcy po zdobyciu urzędu celnego nie wrócili za granicę, jak to miało miejsce w przypadku prowokacji. Możliwe, że rzeczywiście Konieczka był pierwszym żołnierzem poległym w czasie II wojny światowej i jej pierwszym bohaterem.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Świadkowie donoszą, że niemiecki oficer, który widział przewożenie zwłok Konieczki oraz strażnika SG Szczepana Ławniczaka, miał oddać hołd polskiemu kapralowi, mówiąc: "To był bohater". Obydwaj spoczywają na cmentarzu w Śmiłowie, prawdopodobnie w jednym grobie z dwoma pomnikami.

Od wielu lat o godny pochówek Konieczki walczy ks. Jerzy Ptach, były proboszcz parafii w Śmiłowie. Kapłan prowadzi stronę internetową poświęconą Konieczce i starał się o uhonorowanie go nazwą jednej ze śmiłowskich ulic lub szkoły. – Konieczka nie miał pogrzebu, bo nie mógł go mieć – proboszcz wcześniej uciekł, ostrzeżony, że Niemcy go ścigają. Na cmentarzu wciąż jest zarezerwowane miejsce, od wielu lat oczekujące na ekshumację i godny pochówek. I nasz bohater też czeka... – powiedział PAP ks. Ptach.

Wnuczka Konieczki, Urszula Tomczak, również liczy na to, że uda się zorganizować pogrzeb jej dziadka. – To by było piękne. Całą rodziną czekamy, że tak się stanie – powiedziała PAP.

Marek Fijałkowski zauważa, że historia Konieczki staje się coraz bardziej znana. Pojawiły się tablice, murale, obeliski, a także organizowany jest rajd rowerowy. W 2009 roku odsłonięto w Jeziorkach obelisk z napisem: "broniąc polskiego urzędu celnego w Jeziorkach i ojczystego progu, jako pierwszy w Wielkopolsce poległ śmiercią bohatera".

– Nie można powiedzieć, że Konieczka jest bohaterem nieznanym. Jest o nim sporo publikacji, powstały trzy filmy. Historia ta funkcjonuje również ogólnopolsko, ale pełne dopełnienie jego historii to godny pochówek, na który wciąż czekamy – dodał Fijałkowski.

W Muzeum w Pile znajduje się drewniana tablica z grobu Konieczki, zdjęcia budynku, w którym służył, oraz fotografie ze zbiorów rodzinnych, w tym zdjęcie z zaręczyn z 1930 roku. Przemysław Terlecki, dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, podkreśla, że wiele wydarzeń i postaci z polskiej historii czeka na należne upamiętnienie. Dyrektor IPN, dr hab. Rafał Reczek, zauważył, że wiedza o niektórych wydarzeniach i bohaterach dociera do świadomości publicznej z opóźnieniem. – Nie zaniedbujemy bohaterów przeszłości. Czasem nie jesteśmy w stanie od razu zająć się wszystkimi tematami. Sprawa kaprala Piotra Konieczki czeka na wspólne zaangażowanie środowisk lokalnych i państwowych. Każdy odkryty fragment historii przybliża nas do jej pełniejszego poznania' – powiedział PAP Reczek.

Piotr Konieczka urodził się 29 kwietnia 1901 r. w Czarżu, województwo kujawsko-pomorskie. Od lat 20. mieszkał w Wielkopolsce, gdzie prowadził gospodarstwo rolne w Brodnej ze swoją żoną. Do straży granicznej w Jeziorkach dołączył latem 1939 roku. W 2010 r. prezydent Bronisław Komorowski pośmiertnie odznaczył Konieczkę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.