Zmarł prof. Stefan Swieżawski

Prof. Swieżawski, przyjaciel papieża Jana Pawła II, uczestnik prac Soboru Watykańskiego II, był wychowawcą i mistrzem całego pokolenia mediewistów polskich.

Ośmiotomowe dzieło autorstwa Stefana Swieżawskiego, pt. "Dzieje filozofii europejskiej XV wieku", to najobszerniejsza i najbardziej jak dotąd wyczerpująca monografia tego typu w literaturze światowej.

Swieżawski urodził się w 1907 roku w Hołubiu. W latach 1925-1932 studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Był tam uczniem profesorów Kazimierza Twardowskiego, Kazimierza Ajdukiewicza i Jana Ptaśnika. Na tej samej uczelni, będąc asystentem Ajdukiewicza, doktoryzował się w 1932 r.

Habilitację rozpoczął podczas wojny na podziemnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich. Ukończył ją w 1946 r. na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Został doktorem habilitowanym w wieku 39 lat. Po habilitacji został kierownikiem Katedry Historii Filozofii KUL. Funkcję tę pełnił do roku 1976, kiedy przeszedł na emeryturę.

Był wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, a także prestiżowych uczelni zagranicznych, jak m.in. Sorbona, College de France i uniwersytetów włoskich. Współpracował z innym wybitnym znawcą historii filozofii chrześcijańskiej wieków średnich, Etienne'em Gilsonem.

Badania naukowe prof. Swieżawskiego dotyczyły w szczególności dziejów filozofii średniowiecznej (zwłaszcza filozofii bytu i antropologii filozoficznej XV wieku). Ogółem badacz ogłosił ponad 250 prac, w tym ponad 30 książek. Dwie monografie: "Byt. Zagadnienia metafizyki tomistycznej" i "Traktat o człowieku", poświęcone zostały badaniom XIII-wiecznej metafizyki i antropologii. Słynne "Dzieje filozofii europejskiej XV wieku" powstawały w latach 1974-1990.

Był czynnym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Należał do kilku polskich i zagranicznych towarzystw naukowych. Otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako świecki audytor brał udział w pracach Soboru Watykańskiego II. Przez wiele lat związany był ze środowiskiem "Tygodnika Powszechnego" i "Znaku". Cieszył się osobistą przyjaźnią papieża Jana Pawła II.

W 2001 roku odebrał Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. "Wyróżnione nagrodą +Dzieje europejskie filozofii klasycznej+ są wielką syntezą tej filozofii, obejmującą czasy greckie od ich początków, okres Ojców Kościoła i średniowiecze do końca czternastego wieku, uwzględniającą szerokie tło kulturowo- historyczne" - uzasadniała FNP. "Książka stanowi spisaną wersję wykładów prowadzonych w ciągu 30 lat przez znakomitego filozofa na wielu uniwersytetach. Wykładów opartych, zwłaszcza gdy chodzi o średniowiecze, na własnych badaniach autora" - przypomniano.

Mówił wówczas: "Filozofia jest zawsze potrzebna, bo jest wyrazem natury ludzkiej. Człowiek jest 'quaerens intellectum', szukającym sensu i zrozumienia. Dlatego filozofia jest rozsypana wszędzie - w medycynie, prawie, teologii, sztukach pięknych. Wielka filozofia z natury jest czynnością kontemplacyjną. Brak kontemplacyjności w życiu to przyczyna załamania się kultury i obyczajów".