Żakowski: "Wiosna musi iść sama" (Opinia)

Szanuję Grzegorza Schetynę za to, że z partyjnej rudery zrobił znów w miarę sprawnie działającą polityczną maszynę. Kto marudzi, że Schetyna jest taki i owaki, niech porówna, co wziął trzy lata temu, a czym dziś kieruje. Pod jego rządami Platforma wróciła do gry, jak Robert Kubica, i znów ściga się o najwyższą stawkę.

Szanuję Roberta Biedronia za heroiczną walkę o prawa LGBT, za to, że potrafił zbudować normalną liczącą się partię polityczną i umiał z działacza gejowskiego stać się normalnym politykiem ocenianym za polityczną, a nie seksualną tożsamość. To jest milowy krok na drodze do ucywilizowania nie tylko polityki w Polsce.

Szanuję wezwania do jedności i mobilizacji w walce o odsunięcie PiS od władzy w Polsce. Przez pierwsze lata rządzenia PiS zrobił trochę dobrego i dużo więcej złego, ale teraz już nic dobrego nie zrobi, a złego będzie robił z miesiąca na miesiąc więcej. Im krócej to potrwa, tym dla nas wszystkich lepiej.

Szanuję zwłaszcza ideę wspólnej listy obrońców demokracji i rządów prawa w Polsce. Sam ją nie raz przez ostatnie trzy lata głosiłem. I nie zmieniłem zdania. Ale z jednym wyjątkiem. Jest nim "Wiosna" Roberta Biedronia. Na pewno w odniesieniu do wiosennych wyborów europejskich. I zapewne także w odniesieniu do jesiennych wyborów parlamentarnych.

Szanuję obawy tych wszystkich, którzy się obawiają, że jeśli Biedroń wystartuje osobno, to głosy się rozproszą i system D’Hondta sprawi, że anty-PiS dostanie większość głosów, a PiS większość mandatów, więc wbrew woli większości obywateli Kaczyński będzie nam królem kolejne cztery lata. Tylko jeszcze bardziej. Toby było fatalne dla Polski i nas wszystkich. Zgoda, jest takie ryzyko. Ale jest też ryzyko, że jeśli na jesieni Wiosna przyłączy się do wielkiej wspólnej listy Grzegorza Schetyny, to część wyborców Biedronia w ogóle nie zagłosuje i PiS zdobędzie nie tylko więcej mandatów, lecz także więcej głosów, niż anty-PiS. To było by jeszcze gorsze.

Ważniejsza jest jednak nadzieja, którą zdaje się w pewnym stopniu potwierdzać pierwszy sondaż zrobiony po konwencji Wiosny. Jest to nadzieja dla Polski. Nie tylko dla zwolenników Wiosny. Także dla wyborców PiS-u i anty-PiS-u. Bo naszym największym problemem nie jest PiS ani PO i gromadząca się wokół nich drobnica, tylko patologiczny duopol PiS/anty-Pis tworzący histeryczną polaryzację sprawiającą, że coraz wyraźniej ważniejsze staje się "kto rządzi", niż "jak rządzi".

To jest prosta, znana z innych krajów, droga do zdewastowania Polski. Bo w takim systemie każda głupota uchodzi politykom na sucho, liczy się tylko kryterium swój-obcy, więc cała klasa polityczna się degeneruje i demoralizuje, robi coraz więcej głupot i powoduje coraz większe szkody. Wielka Brytania i Stany Zjednoczone są teraz dobrym przykładem, ale na niemal to samo od dekad umierają Włochy.

Tylko rozbijając duopol można polskiej polityce przywrócić jakoś racjonalny wymiar, zmusić polityków do walki na argumenty, a nie tylko na haki i po kilkunastu latach narastającego obłędu wrócić do budowania sensownego ładu. W tym sensie samodzielność Wiosny Roberta Biedronia jest dziś dla Polski bezcenna, bo na horyzoncie nie widać żadnej innej siły, która miała by szansę zebrać wystarczające poparcie wyborców i dość dużo mandatów, by takiego przełomu dokonać.

Kluczowe jest oczywiście pytanie, czy Wiosna istotnie zbierze tyle głosów, by jesienią stworzyć rząd z Platformą. Tego dziś nie wiemy. Ale przed wyborami europejskimi nie będziemy w tej sprawie istotnie mądrzejsi. Bo sondaże - jak już dobrze wiemy - lepiej jest traktować z rezerwą. Nie ma innego sposobu by się przekonać o rzeczywistym potencjale Wiosny, niż jej samodzielny start przynajmniej w jednych wyborach.

Załóżmy w wyborach europejskich, na co już wiele wskazuje, będą się liczyły trzy listy - PiS, anty-PiS i Wiosna. Jeśli Wiosna zdobędzie w nich dwucyfrowy wynik, to będziemy wiedzieli, że jest realna szansa, by rozbić duopol. Wtedy Biedroń powinien sam walczyć dalej.

Bo stawką będzie już nie tylko odsunięcie PiS-u i wyzwolenie Polski spod absurdalnej władzy, ale też uwolnienie nas od perpetuum mobile wrogiej polaryzacji PiS/nie-PiS - wyniszczającego kraj, napędzającego nienawiść i agresję, demoralizującego klasę polityczną, a w konsekwencji też całe społeczeństwo. By zagrać o taką stawkę mając realną szansę, warto podjąć nawet spore ryzyko.

Dużo trudniej będzie zdecydować, co Wiosna powinna zrobić na jesieni, jeśli jej wynik w wyborach europejskich będzie się wahał w przedziale 7-10 proc. Bo wówczas będzie się jeszcze w wielu ludziach tliła jakoś zasadna nadzieja, że Biedroń się zmobilizuje, poparcie mu wzrośnie i zdoła rozbić duopol, a przynajmniej zdobyć sensowny przyczółek, by zrobić to za cztery lata.

Najtrudniej będzie Biedroniowi podjąć sensowną decyzję, jeśli wynik Wiosny w wyborach europejskich będzie bliski progowi wyborczemu. Po ponurym doświadczeniu Razem, które faktycznie znikło ze sceny politycznej, choć w roku 2015 zdobyło ponad 3 proc. głosów, myślę że bliska progowi Wiosna powinna się poddać, uznać swoją porażkę i dołączyć do listy anty-PiS-u. Bo idąc samodzielnie nie miała by już szansy zrobić nic dobrego dla Polski, a ryzykowała by, że marnując głosy swoich wyborców mogła by zrobić coś złego pomagając PiS-owi utrzymać się u władzy.

Tak z grubsza wygląda analiza techniczna. Ale równie istotne jest tutaj meritum. Bo prawdę mówiąc spektakularna konwencja programowa Wiosny nie była - przynajmniej dla mnie - zbyt przekonująca pod względem programowym.

Robert Biedroń przedstawił sporo starych i słusznych postulatów wielkomiejskiej lewicy, trochę nowo-liberalnych pomysłów, jak walka z wykluczeniem komunikacyjnym, trochę radykalizmu ekologicznego w odniesieniu do kopalń, dołączył do nich odlotowy pomysł deglomeracji i niezłą propozycję Komisji Pojednania, ale nie ujawnił żadnego pomysłu na sądy, lepsze systemowe zabezpieczenia polskiej demokracji, odbudowę systemu edukacji, miejsce Polski w świecie.

Widać, że ma (lepsze i gorsze) pomysły na rozluźnienie konserwatywnego gorsetu, ale - podobnie jak reszta obozu anty-PiS-owskiego - nie ma spójnej nowo-lewicowej wizji, która uruchomiła by proces wychodzenia z klinczu.

Mimo pozorów świeżości i paru pomysłów wciąż jest jest jeszcze tylko kolejną - trochę lepszą od innych - polityczną sroczką, która: "Temu dała na łyżeczce,/ Temu dała na miseczce,/ A dla tego nic nie miała,/ Frrr… i poleciała".

Deficyt tożsamościowej wizji, która chyba nie zdążyła się jeszcze skrystalizować i utrzeć, jest drugim ważnym argumentem przeciw udziałowi w wyborczej koalicji. Bo łatwo by w na wspólnej liście było zagubić tożsamość, a trudno ją dopracować.

Wchodząc na wspólną listę Robert Biedroń stał by się jednym z wielu mniej i bardziej udanych lub nieudanych liderów mających rozmaite mniej i bardziej udane, ale w dużej mierze podobne pomysły. Efekt świeżości i inności by prysł, entuzjazm by zgasł, ci którzy dotąd nie głosowali, a postanowili oddać głos na Biedronia, zostali by w domu, a jakaś część konserwatywnego elektoratu PO listę z Biedroniem i jego ludźmi odrzucić.

Mogło by się więc przy urnach okazać, że z punktu widzenia odsunięcia PiS-u, obecność Wiosny w koalicji jest dysfunkcjonalna lub równie nieistotna, jak obecność Barbary Nowackiej.

A to by już było prawdziwe nieszczęście. Bo stracilibyśmy nie tylko szansę zmiany władzy, ale też perspektywę rozbicia duopolu w kolejnych wyborach.