Aplikacja na 1 listopada. Poprowadzi po Starych Powązkach

Cmentarz pozostaje pod kuratelą Archidiecezji Warszawskiej. Miasto jednak dofinansowuje remonty zabytków. W ostatnich kilkunastu latach stolica przeznaczyła prawie 7 milionów złotych na ratowanie dziedzictwa Starych Powązek. Dawny blask odzyskało 270 niepowtarzalnych nagrobków, siedem kaplic i ogrodzenie cmentarza od ulic Ostroroga, Smętnej, Okopowej, Spokojnej, Wawrzyszewskiej i Powązkowskiej, a także najbardziej reprezentacyjna brama św. Honoraty z 1915 roku.

Ten ostatni obiekt to dzieło warszawskiego rzeźbiarza Leopolda Wasilkowskiego. Ale każdym z kilkuset odnowionych pomników stoją bardziej i mniej znani artyści. Wyjątkowe rzeźby ustawiano na nagrobkach nie tylko z inicjatywy bliskich, dysponujących odpowiednimi środkami. Na wiele pomników składało się społeczeństwo w czasach, gdy podczas zaborów w przestrzeni miasta nie mogły stawać obiekty upamiętniające niezwykłych Polaków, patriotów, zasłużonych dla narodu.

Dziś tę niezwykłą nekropolię, wymagającą nieustannych prac renowacyjnych, które często są walką z czasem i warunkami atmosferycznymi, remontuje się głównie dzięki dotacjom miejskim i zbiórkom podczas kwest na Powązkach. Prace koordynuje Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa. Polski pisarz, publicysta, krytyk muzyczny i działacz społeczny uczynił wiele dla ratowania tego miejsca. Pierwszy zainicjował tradycyjne kwesty, dołączyli do niego artyści, aktorzy, dziennikarze i pisarze, którzy podtrzymują tradycję. Dokłada się ratusz.

- Współpraca z miastem rozwinęła się szczęśliwie dla Powązek. Każda renowacja składa się trzech części - tej pochodzącej z kwesty, dotacji miasta stołecznego Warszawy i występujemy także o środki do Ministerstwa Kultury. Niektóre remonty są rozłożone na lata - mówił Jerzy Kisielewski ze Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami. Ten cmentarz jest rzeczywiście galerią rzeźby, co podkreślał Jerzy Waldorff, w czasach zaborów, Polacy nie mogli stawiać w Warszawie pomników, znakomici rzeźbiarze tworzyli więc nagrobki - dodaje Kisielewski.

Od 2019 roku każdy, kto wybierze się na zwiedzanie Powązek, może skorzystać z ułatwienia - mapki przeprowadzającej po olbrzymim terenie 44 hektarów. Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków zakończyło wtedy inwentaryzację wszystkich obiektów na cmentarzu, przeprowadzoną wspólnie z kurią i zarządem cmentarza.

- Przez kilka lat zinwentaryzowany został cały cmentarz, wszystkie groby - nie tylko zabytkowe - mówi Michał Krasucki dyrektor Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków. Efektem tej pracy jest wyszukiwarka dostępna w serwisie mapowym: http://mapa.um.warszawa.pl/ w zakładce Zabytki – Cmentarze.

W chwili ufundowania cmentarza, czyli pod koniec XVIII wieku, na jego terenie nie wyznaczono kwater ani alejek. O miejscu wykopania grobu decydowali krewni zmarłego. Historyczna numeracja kwater nie ułatwia odnajdywania poszczególnych grobów. Pomóc może jednak stworzona właśnie aplikacja, opracowana dzięki inwentaryzacji przeprowadzonej przez biuro konserwatora. - Umożliwia znalezienie grobów, spacery tematyczne, poznawanie życiorysów osób pochowanych, a także historię tej warszawskiej nekropolii. Bezpłatna aplikacja wykonana na platformach (w sklepach) Android i iOS będzie dostępna od 29 października – mówi Karol Gądzik z Fundacji Stare Powązki. Aplikacja ma także nakładkę uwzględniającą potrzeby osób z dysfunkcją wzroku.

W tym roku podczas kwesty w dniach odwiedzania grobów z okazji Wszystkich Świętych i Zaduszek na cmentarzu będzie rozdawana mapka nekropolii w formie drukowanej ulotki. Na planie cmentarza z numerami kwater zaznaczona będzie lokalizacja pomników nagrobnych wyremontowanych z dotacji miasta w 2021 roku oraz ich zdjęcia.