Krajobraz po trąbach powietrznych w świetle dnia

1 ofiara śmiertelna, 10 osób rannych, 105 budynków uszkodzonych, 300 tys. drzew połamanych - oto wstępny bilans strat po wichurach i trąbach powietrznych, jakie w sobotę po południu przeszły w województwach: pomorskim, kujawsko-pomorskim i wielkopolskim.

Straż Pożarna podkreśla, że bilans przejścia trąb powietrznych jest cały czas wstępny. - Wciąż trwają prace nad usuwaniem skutków, trwa liczenie strat - powiedział rzecznik Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej st. bryg. Paweł Frątczak.

Straż Pożarna na terenie siedmiu powiatów województw pomorskiego, kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego zanotowała ponad 500 interwencji związanych z przejściem nawałnic i trąb powietrznych. Zaangażowanych w nie było ok. 1200 strażaków zawodowych i z ochotniczych straży pożarnych.

(PAP/meg)

- Przy usuwaniu skutków żywiołu w niedzielę po połydniu pracuje jeszcze ok. 300 strażaków w kilku miejscowościach na terenie woj. pomorskiego i woj. kujawsko-pomorskiego. Zabezpieczają dachy i usuwają powalone drzewa. Działania są prowadzone m.in. w powiecie sztumskim w miejscowości Barlewice oraz w powiecie starogardzkim, gdzie strażacy przy pomocy plandek i folii zabezpieczają dachy domów. W woj. kujawsko-pomorskim prace koncentrują się głównie w gminie Osie, gdzie strażacy usuwają m.in. drzewa z rzeki, mogące powodować wzbieranie wody - poinformował rzecznik Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej st. bryg. Paweł Frątczak.

Przejście trąb powietrznych spowodowało śmierć jednej osoby; 10 osób zostało rannych, 105 budynków jest uszkodzonych.

Ofiara śmiertelna to 60-letni mężczyzna, który zginął wskutek przewrócenia się domku letniskowego w miejscowości Wycinki w woj. pomorskim.

W tym województwie pięć osób zostało rannych, kolejnych pięciu rannych jest w woj. kujawsko-pomorskim.

Wśród rannych jest trzyosobowa rodzina, która w chwili, gdy nadeszły wichury, znajdowała się w przyczepie kempingowej we wsi Stara Rzeka w woj. kujawsko-pomorskim. Matka została przetransportowana do szpitala w Bydgoszczy, a ojciec z dzieckiem został przewieziony karetką do szpitala w Grudziądzu.

Poszkodowanych zostało też dwoje kajakarzy płynących Wdą, a także jeden mieszkaniec wsi, na których spadły oberwane gałęzie drzew.

Rzecznik Straży Pożarnej powiedział, że spośród 105 uszkodzonych budynków 47 to budynki mieszkalne. Ponad 20 z nich zostało uszkodzonych w woj. pomorskim, gdzie nawałnice wystąpiły w powiatach starogardzkim, kwidzyńskim i sztumskim oraz kolejne ponad 20 budynków wichura uszkodziła w woj. kujawsko-pomorskim, w powiatach świeckim i tucholskim.

W woj. wielkopolskim nawałnica przeszła nad powiatami pilskim i czarnkowsko-trzcianeckim, gdzie uszkodziła 3 budynki mieszkalne.

Frątczak dodał również, że nawałnice połamały drzewa w Borach Tucholskich na obszarze ok. 550 hektarów w województwie kujawsko-pomorskim.

- Jestem leśnikiem na tych terenach 37 lat, ale czegoś podobnego nie wdziałem. Trąba powietrzna przeszła pasem o długości 8-9 kilometrów i szerokości 300-400 metrów, a miejscami nawet kilometra. Zaczęło się od wsi Zdroje-Gajdowskie i dalej gigantyczny podmuch szedł przez Łążek-Szałata do Starej Rzeki - powiedział dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu Janusz Kaczmarek.

Zniszczeniu uległ liczący 60-70 lat las sosnowy z domieszką dębów i sosen. Dorodne drzewa zostały powyrywane z korzeniami lub przecięte na pół. Przewróconych i ściętych zostało około 80-100 tysięcy metrów sześciennych drzew. Precyzyjne ustalanie szkód potrwa potrwa przynajmniej kilka dni.

Kaczmarek podkreślił, że do lasu nie sposób wejść, nie widać nic ponad pięć metrów w głąb. Istnieje obawa, że w lesie mogły znajdować się jakieś osoby, które zbierały jagody lub grzyby.

- Bilans cały czas jest wstępny, to są tylko szacunkowe dane, mamy tysiące połamanych drzew i nieprzejezdnych wiele lokalnych dróg, w licznych miejscowościach nadal nie ma prądu, zniszczone zostały samochody i maszyny rolnicze - powiedział rzecznik straży pożarnej Paweł Frątczak. Nieprzejezdna była też trasa kolejowa z Tczewa do Bydgoszczy w woj. kujawsko-pomorskim.

Służby kolejowe przez całą noc usuwały z trasy 15-metrowy silos, tarasujący jeden z torów trakcji elektrycznej między Gdańskiem a Bydgoszczą. Jak poinformował zastępca dyrektora gdyńskiego oddziału Zakładu Linii Kolejowych PKP PLK Leszek Lewiński, silos został w nocy pocięty na kawałki i uprzątnięty.

Specjaliści twierdzą, że trąby powietrzne, które przeszły wczoraj wieczorem nad Polską miały siłę F2 w skali Fujity. Takie tornado może powodować znaczne zniszczenia. Dachy zrywane są z domów; zniszczone mieszkalne przyczepy kempingowe; wywrócone wagony towarowe; duże drzewa strzaskane lub wyrwane z korzeniami; lekkie przedmioty zmieniają się w latające pociski.

Jak powiedział prof. Tadeusz Niedźwiedź, klimatolog z Uniwersytetu Śląskiego, w Polsce jeszcze nie potrafimy z dużym wyprzedzeniem przewidywać wystąpienia trąby powietrznej.

Według klimatologa, nawet z 7-dniowym wyprzedzeniem udaje się z dużym prawdopodobieństwem określić: wartość ciśnienia, wysokość temperatury, kierunek i siłę wiatru. - Natomiast problem z prognozowaniem zjawisk lokalnych, takich jak trąba powietrzna, wynika z ich dużej losowości, a także z chaosu, jaki panuje w atmosferze - wyjaśnił.

Dodał, że trąbę można śledzić właściwie dopiero, kiedy się pojawi. Zauważył, że "sygnałów świadczących o jej ewentualnym nadejściu nie wyłapuje nawet sieć stacji meteorologicznych, gdyż główne stacje rozmieszczone są mniej więcej co 60-80 km". - W efekcie dostajemy co najwyżej ostrzeżenia, że istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia burz z gradem i silnymi wiatrami. I z ewentualną możliwością wystąpienia powietrznych trąb - powiedział prof. Niedźwiedź.

Trąby powietrzne w naszych szerokościach geograficznych mają stosunkowo niewielką średnicę: od kilku do kilkudziesięciu metrów. Wyrastają zwykle w przedniej części chmury burzowej zwanej Cumulonimbusem, mają postać leja skierowanego ku powierzchni Ziemi. Ich powstaniu sprzyjają warunki charakterystyczne dla styku dwóch mas powietrza, które silnie różnią się temperaturą i wilgotnością.

Z dokumentacji historycznej wiemy, że podobne zjawiska zdarzały się w Polsce od zawsze. Przykładowe opisy dawniejszych zniszczeń, spowodowanych tym samym żywiołem, zamieszczono na internetowej stronie IMGW. Czytamy tam m.in. o trąbie powietrznej, która w 1931 r. zaatakowała okolice Lublina. Towarzyszący jej wiatr o prędkości od 110 do 145 m/s zniszczył budynki, których mury miały grubość 50 centymetrów, przewrócił stojące na szynach kolejowych załadowane wagony towarowe i powyginał konstrukcje żelazne. Natomiast trąba przechodząca w 1956 r. nad centrum Szczecina powyginała żelbetowe latarnie na wysokości 2 m nad gruntem i powywracała ciężarówki wyładowane cegłami.