Traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych. Co to? Został zawieszony przez kraje NATO

"7 listopada 2023 r. państwa Sojuszu Północnoatlantyckiego wydały oświadczenie o zamiarze zawieszenia Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie" - ogłosiło Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Jak wskazano w komunikacie, stanowisko to zostało sformułowane "w odpowiedzi na postępowanie Rosji, sprzeczne z prawem międzynarodowym, w szczególności z Traktatem CFE". Jakie są główne założenia zawieszonego Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie?

Traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie (Treaty on Conventional Armed Forces in Europe) został zawarty w 1990 roku w Paryżu przez państwa należące wówczas do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, czyli NATO oraz państwa ówczesnego Układu Warszawskiego. Jego postanowienia weszły w życie w 1992 roku, a po rozpadzie ZSRR oraz Układu Warszawskiego, zapisy w nim zawarte dostosowano do nowej rzeczywistości.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak wyjaśnia resort spraw zagranicznych, głównym założeniem porozumienia CFE była redukcja istniejącego uzbrojenia konwencjonalnego, które posiadały państwa będące sygnatariuszami traktatu. Chodziło m.in. o określenie liczby poszczególnych rodzajów uzbrojenia - w tym czołgów, bojowych wozów opancerzonych, artylerii o kalibrze 100 mm i większym, samolotów bojowych i śmigłowców uderzeniowych, których stan posiadania nie mógł być przekroczony przez państwa należące do traktatu.

"Liczono, że ograniczenia ilościowe dotyczące uzbrojenia oraz przekazywanie szczegółowej informacji o potencjałach sił zbrojnych i poddaniu tych informacji weryfikacji ograniczy możliwości dokonania niespodziewanej napaści zbrojnej i rozpoczęcia działań na dużą skalę" - wyjaśnia Biuro Rzecznika Prasowego MSZ.

16 maja 2023 roku rosyjski parlament przegłosował wypowiedzenie Traktatu CFE. Stroną porozumienia formalnie Rosja przestała być natomiast 7 listopada. Zawieszenie członkostwa Moskwy w Traktacie o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie nastąpiło jednak o wiele wcześniej, bo w 2007 roku.

Jak wskazano w komunikacie MSZ "Rosja od 2007 r. nie wykonywała swoich zobowiązań wynikających z Traktatu CFE. W 2022 r. Rosja, przy udziale Białorusi, dokonała kolejnego aktu rażącego naruszenia zakazu użycia siły wobec Ukrainy, innego państwa-strony Traktatu CFE".

Ministerstwo Spraw Zagranicznych wyjaśniło również, że w związku z oświadczeniem dotyczącym zamiaru zawieszenia traktatu, wydanym przez państwa Sojuszu Północnoatlantyckiego "Polska podejmie formalne działania w celu zawieszenia Traktatu CFE w sposób całościowy - w odniesieniu do wszystkich jego postanowień - i bezterminowy. Oznacza to, że Rzeczpospolita Polska nie będzie prawnie ani praktycznie obowiązana wypełniać postanowienia Traktatu CFE, w tym dotyczące ograniczeń związanych z Siłami Zbrojnymi RP".