Timmermans bierze na celownik Rumunię. Podzieli los Polski?

Rumuńskie reformy, wprowadzane przez rządzących socjaldemokratów, różnią się od tych wprowadzanych w Polsce, ale budzą podobne obawy Komisji Europejskiej. Chodzi o osłabienie niezależności sądów i umożliwienie politykom wpływania na trzecią władzę. Ale w Rumunii, która razem z Bułgarią objęte są specjalną procedurą monitorującą, dochodzi jednak jeszcze kluczowy element: walka z korupcją.

"Z niepokojem śledzimy ostatnie wydarzenia w Rumunii. Niezależność systemu sądowniczego w Rumunii i jego zdolność do skutecznej walki z korupcją są niezbędnymi fundamentami silnej Rumunii w Unii Europejskiej" - napisali w komunikacie szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker i jego zastępca Frans Timmermans.

Wątpliwości dotyczą trzech ustaw, wprowadzających zmiany m.in. w kodeksie karnym i postępowania karnego, a także zmieniającym organizację pracy prokuratury. Podobnie jak w Polsce, zmiany mają dać prokuratorowi generalnemu znacznie większą władzę nad działaniami podwładnych. Utworzona ma zostać także specjalna izba, ścigająca sędziów działających w "złej wierze".

- Jest wiele większych i mniejszych zmian, które łącznie mogą znacznie osłabić niezawisłość sądów. Reformy nie idą tak daleko jak te w Polsce, nie będzie żadnej czystki, ale w Brukseli panuje pewien niepokój - mówi WP rumuński oficjel z unijnych instytucji.

Jeszcze w grudniu prezydent Klaus Iohannis przestrzegał, że jeśli nie zejdzie ze swojej drogi, Rumunia może podzielić los Polski i narazić się na groźbę unijnych sankcji. Ale Iohannis i Komisja Europejska nie są jedynymi krytykami planowanych reform. Od tygodni w Rumunii odbywają się wielotysięczne demonstracje. W poprzedni weekend w Bukareszcie demonstrowało ok. 50 tysięcy osób.

Pod presją Brukseli i demonstrantów rząd Vioriki Dancili (w rzeczywistości, podobnie jak w Polsce faktyczną władzę sprawuje szef partii PSD, Liviu Dragnea) wycofał się z części propozycji. Ale nie uspokoiło to obaw w Brukseli. Timmermans i Juncker wprost wezwali Bukareszt do ponownego rozpatrzenia ustaw i zastosowania się do zaleceń Komisji Weneckiej. Ale reakcja rządzących nie była zbyt koncyliacyjna.

W liście, którego ton przypominał odpowiedzi Zbigniewa Ziobry do Fransa Timmermansa, szef PSD Dragnea i przewodniczący Senatu Calin Popescu-Tariceanu zarzucili Komisji, że jest niedoinformowana i padła ofiarą fałszywych informacji z "różnych źródeł w Rumunii". Dodali, że zmiany są niezbędne, by wprowadzać w wymiarze sprawiedliwości unijne standardy.

Czy to oznacza, że podobnie jak rząd w Polsce, również pójdzie na spięcie z Komisją Europejską? Niekoniecznie.

- Rumunia jest kilka lat za Polską w tym względzie, ale w koalicji rządzącej brak jest takiego ideologicznego zacięcia, jakie istnieje w PiS - mówi nasz rozmówca. - Dlatego łatwiej będzie doprowadzić do zmiany kursu, jeśli wywrze się odpowiednią presję - dodaje.

Jak na razie, droga do ustępstw przed rumuńskim rządem pozostaje otwarta. Reformy są obecnie badane przez Trybunał Konstytucyjny, zaś prezydent Iohannis - zdecydowany krytyk działań PSD - może skierować ustawy do ponownego rozpatrzenia przez parlament.