kongres obywatelski

Jesteśmy dziś świadkami szybkiego, choć stopniowego rozwoju procesów związanych z automatyzacją, robotyzacją oraz sztuczną inteligencją. Niebawem czeka nas jednak „skok” porównywalny do fali tsunami, która wywróci do góry nogami dzisiejszy świat na bardzo wielu płaszczyznach. Praca człowieka może się wówczas okazać nie tylko niepotrzebna, ale wręcz destruktywna.

We współczesnym świecie wszystko podporządkowane jest ekonomii. O ile nie może to dziwić, gdy mówimy o sektorze biznesu, o tyle w sytuacji gdy wskaźniki ekonomiczne rządzą światem polityki czy nawet codziennym życiem społeczeństw, staje się to już powodem do niepokoju. Solidarności międzyludzkiej czy poszanowania drugiego człowieka nie da się bowiem przeliczyć na produkt krajowy brutto. A to właśnie wartości niematerialne – choć często nieuchwytne, a przez to trudniejsze do zrozumienia – na dłuższą metę decydują o rozwoju cywilizacyjnym.

Europa zawsze była kontynentem ludzi twórczych – nasze historyczne osiągnięcia są nieporównywalne z jakimikolwiek innymi kulturami na świecie. W ostatnim jednak stuleciu wiara w nas, Europejczyków, została bardzo mocno zachwiana. I i II wojna światowa, komunizm, kolonializm – wszystko to było naszym dziełem. Czy jesteśmy dziś moralnie gotowi do tego, by nadal być wiodącą cywilizacją świata, czy raczej czeka nas los Cesarstwa Rzymskiego? Czy obecny w świecie zachodnim kryzys społeczeństw jest w takim samym natężeniu obecny również i w Polsce, której historia i pozycja ekonomiczna różni się od państw takich jak Niemcy, Francja czy Wielka Brytania?

Aby zrozumieć dzisiejszą mentalność Polaków, trzeba się cofnąć o co najmniej kilka wieków. Sarmatyzm, krótka reformacja, słaby wpływ nurtów oświeceniowych oraz bardzo silny romantyzm – to wszystko spowodowało, że przez wieki kształtowała się u nas aintelektualna kultura umysłowa. Przedkładaliśmy czyn nad myślenie. Emocje nad racjonalność. Pojedynczych bohaterów nad społeczeństwo. Spora część tej spuścizny została w nas po dziś dzień. W efekcie znaczna część z nas ma trudności w dostosowaniu się do wyzwań współczesności. Czy w interesie Polaków leży przeformułowanie niektórych cech naszej umysłowości?

Pracownicy zatrudnieni np. na taśmie Volkswagena w Polsce nie dostaną oczywiście 3 tys. euro, jak Niemcy, lecz 600 euro. Kiedy płaca minimalna zostanie w danym państwie podwyższona, to koncern zastanowi się nad relokacją gdzieś, gdzie jest taniej. Z tego też powodu ludzi nie zatrudnia się na kontrakty stałe, lecz tymczasowe. W razie recesji firma będzie mogła dzięki temu szybko zareagować na zmiany rynkowe – mówi dr Kuba Szreder w rozmowie z Marcin Wandałowskim.

To nie diametralnie odmienne systemy wartości, lecz język, jakiego używamy, jest głównym źródłem sporów między Polakami. Popracujmy więc nad tym, by częściej wyrażał on nasze argumenty, a nie emocje – w szczególności te negatywne. Szanujmy też godność drugiego człowieka i jego indywidualność. Tylko wtedy będziemy mieli szansę spotkać się we wspólnocie. W innym wypadku skazujemy się na życie w odseparowanych od siebie społecznych mikrokapsułkach.

Nagły wzrost cywilizacyjny nas zaskoczył. Nowe produkty i usługi przedefiniowały nasze relacje, nasze rodziny, naszą wiedzę i nasze tradycje. W efekcie tak złożona istota jak człowiek została sprowadzona zaledwie do roli konsumenta. Czy nie lepiej byłoby odekonomizować nieco nasze życie, tak by bardziej niż na wskaźnikach gospodarczych skupić się na realnym szczęściu i kondycji psychicznej społeczeństwa?

"Polskim grzechem pierworodnym" było przyzwolenie na traktowanie chłopów – czyli de facto 90 proc. społeczeństwa I Rzeczpospolitej – niemalże jak niewolników. Na przestrzeni wieków ów "grzech" miał skutki antyrozwojowe i pozostawił kulturowe konsekwencje, które współcześnie stanowią poważne bariery modernizacji Polski. Na czym one polegają? Jak je przełamać? Czy da się to zrobić bez krytycznego namysłu nad naszą historią?

Idea Polski XXI wieku - pod takim hasłem rozpocznie się w sobotę na Politechnice Warszawskiej V Kongres Obywatelski. Wezmą w nim udział reprezentanci różnych środowisk zawodowych, pokoleń i orientacji ideowych.

Gdzie przebiega i na czym polega napięcie między sferą publiczną i prywatną. Dlaczego polscy obywatele wycofują się ze sfery publicznej? Dlaczego nie interesują się polityką i nie biorą udziału w wyborach? - refleksje nad tymi problemami w trakcie V Kongresu Obywatelskiego proponuje Wojciech Przybylski z Res Publica Nowa

Po 20 latach transformacji udało się zbudować w Polsce demokratyczne państwo. Teraz musimy zdefiniować wyzwania rozwojowe oraz zasobów, które pozwolą Polsce nadal dynamicznie się rozwijać.Instytut Spraw Publicznych ma wizję Polski, która opiera się na trzech filarach. Są to: aktywni obywatele, nowoczesne państwo i demokratyczne społeczeństwo - mówi Jacek Kucharczyk z ISP.

Politycy, media i wychowawcy aż nazbyt często mówią o młodzieży jako poważnym problemie dla społeczeństwa Tymczasem warto odwrócić tę perspektywę – czy nie jest przypadkiem tak, że to społeczeństwo jest problemem dla młodzieży? W pracach socjologów coraz częściej spotyka się określenia zagubionej, oszukanej czy porzuconej generacji. Wiążą się z tym cztery okoliczności mało eksponowane w publicznej debacie.