Szybkie pożyczki. Kto i jak pożycza za granicą

W Niemczech nie ma uregulowanego systemu pożyczek krótkoterminowych. O ich maksymalnym oprocentowaniu może zdecydować sąd.

W Hiszpanii, Danii czy Austrii - nie ma żadnych regulacji dotyczących całkowitego kosztu kredytu lub RRSO.

Węgrzy straszą więzieniem Próby regulacji systemu chwilówek podjęły się natomiast Węgry. W marcu 2009 roku wszedł w życie zapis Kodeksu Karnego, dotyczący przestępstwa lichwy. Podobne rozwiązanie proponuje teraz polskie Ministerstwo Sprawiedliwości.

„Kto, w zamian za udzielone osobie fizycznej świadczenie pieniężne, niepozostające w bezpośrednim związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, żąda od niej zapłaty całkowitych kosztów udzielenia świadczenia pieniężnego w kwocie przekraczającej równowartość należnych odsetek maksymalnych i odsetek maksymalnych za opóźnienie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5” - brzmi propozycja nowelizacji, która ma znaleźć się w kodeksie karnym.

Skąd ten pomysł? „Lichwiarskie pożyczki, żerujące na biedzie i ludzkich dramatach, a często też na łatwowierności osób starszych lub niedołężnych, pozostają bulwersującym problemem społecznym. Dzieje się tak, pomimo podejmowanych w przeszłości prób zwalczania tego procederu” – tłumaczą urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości w uzasadnieniu. Różnica pomiędzy polskimi, a węgierskimi przepisami jest jednak taka, że u naszych południowych sąsiadów przepisy nie przewidują maksymalnego limitu kosztów pozaodsetkowych dla pożyczkodawców, co zaproponowali nasi urzędnicy.

Najbiedniejsi bez gotówki

Podobne do polskich - bo szczegółowo opisane zasady udzielania pożyczek - zafundowali sobie brytyjczycy. Ustanowiono je w 2015 roku, za sprawą lokalnego regulatora Financial Conduct Authority - FCA. Zgodnie z tymi zapisami odsetki nie mogą przekraczać 0,8 proc. dziennie pożyczonej kwoty, opłata za zwłokę w spłacie należności to maksymalnie 15 funtów, a całkowity koszt pożyczki nie powinien przekroczyć 100 proc. pożyczonej kwoty. Efekt regulacji? Spadek dostępności pożyczek wśród najbiedniejszych. Brytyjski regulator ma się zająć tym problemem już w pierwszej połowie 2017 roku.

Znaczne ograniczenia w korzystaniu z szybkich pożyczek dotknęły również Słowaków. Od września 2015 roku na tamtejszym rynku mogą funkcjonować jedynie firmy, które uzyskały licencję Narodowego Banku Słowacji. Pieniądze swym klientom mogą przekazywać jedynie w formie bezgotówkowej. Regulator znacznie ograniczył również koszty związane z udzielaniem pożyczek. Na Słowacji to dwukrotność średniego RRSO, ustalanego przez Słowacki Bank Narodowy. Obecnie limit ten wynosi 25-26 procent, co znacznie utrudnia dostęp do pożyczek. Kto na tym zyskał? Szara strefa - o czym alarmują organizacje pożyczkowe jak i sami konsumenci!

Do kuriozalnej sytuacji doszło natomiast za Oceanem.

- W stanie Nowy York, gdzie zakazano udzielania pożyczek krótkoterminowych, liczba lombardów wzrosła o kilkanaście tysięcy - ostrzega dr Łukasz Gębski, ekspert ze Szkoły Głównej Handlowej.

Francuzi ograniczą i chronią najbiedniejszych

Z restrykcyjnymi zasadami udzielania pożyczek muszą się zmierzyć również Francuzi - zarówno same firmy jak i ich klienci. Oprocentowanie jest tam uzależnione od wartości pożyczki:

- pożyczki do 3 tysięcy euro mogą być maksymalnie oprocentowanie - 19,92%

- 3-6 tysięcy euro to maksymalne oprocentowanie - 12,91%

- powyżej 6 tysięcy euro - 7,40%.

Wszystkie instytucje udzielające pożyczek nadzorowane są przez Narodowy Bank Francji. Jeśli pożyczkodawca przekroczy powyższe progi, zostaje objęty sankcjami prawnymi: to 45 tysięcy euro kary. Grożą mu również dwa lata więzienia.

Francuzi wprowadzając ograniczenia, zapewnili jednocześnie system pożyczek dla wykluczonych z systemu finansowego. Dotyczą one osób, które nie mają stałych, lub mają bardzo niskie dochody. Po pożyczkę nie idą do banku, lecz sieci pomocy socjalnej - może to być urząd pracy. Oprocentowanie zależne jest od dochodów - od 1,5 do 4 proc., a kwota pożyczki nie może być większa niż 5 tysięcy euro. Spłatę można rozłożyć nawet na 5 lat.

Marek Kot