Szczyt UE: nowa Komisja, strategia lizbońska i wsparcie dla Iraku
Skład nowej Komisji Europejskiej, dyskusja o przyszłości strategii lizbońskiej oraz współpraca państw członkowskich w dziedzinie imigracji, granic i azylu były głównymi tematami zakończonej w Brukseli dwudniowej Rady Europejskiej.
Przywódcy państw spotkali się też z tymczasowym premierem Iraku, Ijadem Alawim, i zapewnili go o pomocy dla jego kraju.
W czwartek przewodniczący nowej Komisji Europejskiej Jose Manuelo Durao Barroso przedstawił zmiany w swojej ekipie. Włoch Franco Frattini (zamiast chadeka Rocco Buttiglionego), który zajmie się sprawiedliwością i prawami człowieka, oraz Łotysz Andris Piebalgs (zamiast Ingridy Udre), który zajmie się energią, to jedyni nowi kandydaci na komisarzy. Trzecia zmiana dotyczy Węgra Laszlo Kovacsa, któremu Barroso zmienił tekę - z energii na sprawy podatkowe. Przesłuchania całej trójki w Parlamencie Europejskim odbędą się 15 i 16 listopada w Strasburgu, a głosowanie składu całej KE - 18 listopada.
Wdrażanie strategii lizbońskiej
Przywódcy wymienili opinie na temat postępu we wdrażaniu strategii lizbońskiej, która zakłada uczynienie unijnej gospodarki najbardziej konkurencyjną gospodarką świata do 2010 roku. Raport na temat jej zaawansowania oraz rekomendacje przedstawił były premier Holandii Wim Kok. Skrytykował dotychczasowe wysiłki państw na drodze do osiągnięcia celów strategii i zalecił m.in. skoncentrowanie się na polityce tworzącej nowe miejsca pracy i inwestowaniu w kształcenie.
Przywódcy uzgodnili wspólne stanowisko w sprawie podejmowania decyzji dotyczących imigracji, azylu i granic. We wszystkich tych dziedzinach, poza sprawami legalnej imigracji (czyli zarobkowej), państwa unijne zrezygnowały z prawa weta od kwietnia przyszłego roku, co ułatwi podejmowanie decyzji.
Polska była niechętna podejmowaniu decyzji kwalifikowaną większością głosów w sprawie granic. Jednak, zdaniem niektórych dyplomatów, jest to na rękę w tym sensie, że łatwiej będzie Polsce uzyskać dostęp do wsparcia z unijnej kasy na ochronę granic. Dokument końcowy Rady Europejskiej podkreśla bowiem wagę wzmocnienia kontroli na jej granicach zewnętrznych i "potrzebę solidarności oraz sprawiedliwego dzielenia się przez wszystkie kraje członkowskie odpowiedzialnością w tej dziedzinie, łącznie z ponoszeniem kosztów".
Nie będzie Europejskiego Korpusu Straży Granicznej?
Nadal nie ma natomiast decyzji, gdzie będzie się znajdować siedziba Agencji ds. zarządzania granicami zewnętrznymi UE. O jej lokalizację u siebie zabiega kilka krajów, w tym Polska i Węgry.
Przepadła na razie koncepcja utworzenia Europejskiego Korpusu Straży Granicznej. Dokument końcowy Rady nie wspomina o nim ani słowem; szef polskiej dyplomacji Włodzimierz Cimoszewicz powiedział, że nie ma uzgodnionej decyzji w tej sprawie.
Dobrą wiadomością dla Polski jest to, że tylko od przebiegu wdrażania przez Polskę prawa związanego z układem Schengen zależy zniesienie dla Polaków kontroli na wewnętrznych granicach UE. W dokumencie końcowym szczytu przywódców państw unijnych zapisano, że ocena gotowości nowych krajów UE do wejścia do strefy Schengen rozpocznie się w pierwszej połowie 2006 roku. Oznacza to, że już w 2007 roku można oczekiwać wejścia Polski do strefy, w której nie ma kontroli osobowych na granicach. Gdyby zastosowano dotychczasowe procedury oceny gotowości, Polska mogłaby czekać na wejście do tej strefy nawet do 2012 r.
Spotkanie z premierem Iraku
Przywódcy UE spotkali się z tymczasowym premierem Iraku Ijadem Alawim, który zaapelował o niewycofywanie wojsk z Iraku. Zdaniem Marka Belki, wycofywanie wojsk z Iraku byłoby w obecnej sytuacji "nieodpowiedzialnością". Jak podkreślano podczas spotkania, sama dyskusja o tym stanowi zachętę dlaterrorystów.
Przywódcy unijni zdecydowali na szczycie o przyznaniu Irakowi pakietu pomocy, w którym przewidziano m.in. 30 mln euro na przeprowadzenie styczniowych wyborów (wcześniej Unia zobowiązała się do wydania na proces stabilizacji w Iraku po 200 mln w 2004 i 2005 roku).
W dokumencie końcowym, z inicjatywy Polski, znalazła się również deklaracja w sprawie wyborów na Ukrainie. Unia zwróciła uwagę na nieprawidłowości w trakcie kampanii wyborczej w tym kraju oraz zaapelowała o przestrzeganie demokratycznych standardów podczas drugiej tury wyborów.
Komisarz ds. rozszerzenia Guenter Verheugen przedstawił sprawozdanie ze stanu przygotowań do rozszerzenia Unii o Bułgarię, Rumunię i Chorwację.
Atmosferę posiedzenia Rady zelektryzowały doniesienia o stanie zdrowia lidera Palestyńczyków Jasera Arafata. Przywódcy wyrazili solidarność z narodem palestyńskim i przyrzekli nowe wysiłki na rzecz pokoju na Bliskim Wschodzie. Nie chcieli jednak spekulować na temat przyszłości tego regionu w chwili, kiedy przebywający w podparyskim szpitalu Arafat walczy o życie.
Justyna Wojteczek i Inga Czerny