Sibora: Podczas pierwszych posiedzeń parlamentu złamano procedury. Dobre obyczaje również (OPINIA)

Gest ten należy odczytać jako jednoznacznie polityczny: brak akceptacji dla demokratycznie wybranej głowy państwa.

Ten rodzaj stygmatyzacji osoby, która pełniła urząd prezydenta przez dwie kadencje, dowodzi, że faktycznie istnieją dwie Polski.

O tym wszystkim dowiedziałem się ze zdumieniem. Również i o tym, że prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie trzeba było zwrócić uwagę, by zauważył obecność byłego prezydenta. Czyli: osobę, wybraną na urząd w demokratycznych wyborach parlamentarnych.

Warto przypomnieć, że urząd prezydenta jest szczególny: osoba jest instytucją. Dotyczy to zarówno obecnej, jak i byłej głowy państwa. Majestat się nie starzeje. Nie wyobrażam sobie, by takie zachowania mogły mieć miejsce w Bundestagu czy parlamencie Francji, gdzie wszystkie procedury ceremonialne ujęto w specjalnym dokumencie. Ale nie tylko w tym rzecz. W Niemczech i we Francji kultura polityczna blokuje ostentację polityczną.

Zaskoczyło mnie także, niemile, pierwsze ślubowanie posłów. Kiedyś parlamentarzystów wywoływano do ślubowania zgodnie z kolejnością liter w alfabecie. Tak zresztą zapisane to zostało w dokumentach określających procedury.

A my, ponownie, jesteśmy świadkami łamania i zasad i zwyczajów.
A u nas pierwsi przyjęli ślubowanie nowi posłowie prawicy.
Moja konkluzja? Gestem tym zwycięska partia demonstruje swoją uprzywilejowaną pozycję. Tak w parlamencie, jak i w państwie.

Nie zawsze tak było. W ubiegłym roku obchodziliśmy 100-lecie inauguracji Sejmu Ustawodawczego. Gdy ten zbierał się w 1919 roku, Józef Piłsudski bardzo starannie przygotował tę uroczystość. Chciał pokazać społeczeństwu, jak ważny jest dla niego parlamentaryzm, szerzej: demokracja parlamentarna.

Odnotujmy, że początkowo przewidywano nawet dwudniową ceremonię, wykonano w tym celu kilka projektów. Zachowały się notatki Piłsudskiego. Przeczytamy w nich na przykład o planie, by marszałek Sejmu podszedł do Tymczasowego Naczelnika Państwa i podał mu dłoń.

Ostatecznie Piłsudski zrezygnował z tak oficjalnego scenariusza. Uznał za oczywiste, że dżentelmeni, z zasady, podadzą sobie ręce.

Są jednak procedury, które muszą być przestrzegane. Co do joty. Takie, jak ślubowanie poselskie. Nie chodzi o to, czy ktoś przysięga z Bogiem, czy bez Boga.

Chodzi o to, że jeśli decyduje się na pierwszą opcję, musi wypowiedzieć konkretne słowa roty: "Tak mi dopomóż Bóg". I nic ponadto.

A my słyszymy, jak Anna Maria Siarkowska, posłanka z PiS, mówi do zgromadzonych: "Tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący w Trójcy Jedyny i Wszyscy Święci".
Jeśli trzymać się ściśle procedur, można by postawić pytanie, czy tak złożone ślubowanie jest ważne.

Istotne jest to, o co naprawdę chodzi w przestrzeganiu procedur. Są wyrazem demokracji, nie tylko parlamentarnej. Wyrazem szacunku dla państwa i dla nas, jako jego obywateli.

Podsumowując, wydarzenia z inauguracyjnego posiedzenia Sejmu IX kadencji odczytałem jako wyraz dzielenia Polaków.

Dr Janusz Sibora jest badaczem dziejów dyplomacji, protokołu dyplomatycznego i ceremoniału państwowego.