RPO pisze do Ziobry w sprawie metrażu dla skazanych

W liście, Janusz Kochanowski informuje ministra sprawiedliwości, że do TK wpłynęła skarga konstytucyjna kwestionująca legalność art. 248 Kodeksu karnego wykonawczego. Pozwala on ministrowi sprawiedliwości "w szczególnie uzasadnionych wypadkach" określić rozporządzeniem, że w przypadku przeludnienia więzień można umieszczać skazanych w celach, w których powierzchnia na jedną osobę wynosi mniej niż przepisowe 3 m kw. Według autora skargi do TK, przepis ten narusza prawo osadzonych do gwarantowanych przez Konstytucją RP humanitarnego traktowania podczas odbywania kary oraz zakazu karania w sposób "okrutny, nieludzki lub poniżający".

"Skargę tę uważam za zasadną i zasługującą na poparcie przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Jest też duże prawdopodobieństwo, że kwestionowany przepis zostanie uznany przez Trybunał za niekonstytucyjny" - napisał Kochanowski do Ziobry. Dlatego zwrócił się do niego o rozważenie zmiany odpowiedniego rozporządzenia, które powinno sprecyzować okres umieszczenia osadzonych w celach o powierzchni mniejszej niż 3 m kw. na osobę.

W 2005 r. ówczesny RPO prof. Andrzej Zoll zaskarżył do TK rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 2003 r. o obniżeniu minimum powierzchni w przypadku przekroczenia w skali kraju pojemności więzień. Skargę tę Kochanowski wycofał z TK w 2006 r. na początku swej kadencji.

W swej skardze Zoll przypominał, że przewidziane w KKW minimum powierzchni mieszkalnej dla więźnia - 3 m kw. - należy do najniższych w porównaniu do innych państw europejskich. W Austrii wynosi ono 6 m kw., w Belgii - 9 m kw., w Grecji i Holandii 10 m kw., w Czechach 3,5 m kw. Podkreśla, że Komitet Rady Europy ds. Zapobiegania Torturom i Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu lub Karaniu trzykrotnie - w latach 1996, 2000 i 2004 - zalecał Polsce, by powierzchnia przypadająca na jednego więźnia wynosiła co najmniej 4 m kw.

Zdaniem prof. Zolla, rozporządzenie ministra o obniżeniu minimum powierzchni "sankcjonuje chroniczne przeludnienie zakładów karnych".

Obecnie w więzieniach i aresztach przebywa ok. 89.5 tys. osadzonych. Wyroki ok. 35 tys. skazanych czekają na wykonanie.

Według resortowego planu poprawy sytuacji w więzieniach na lata 2006-2009, w ciągu tych lat liczba miejsc dla osadzonych ma się zwiększyć o ok. 26 tys. Realizacja tego programu budzi jednak wątpliwości Kochanowskiego, bo - jak pisze do Ziobry - "w latach 2006-2007 rozmiary przeludnienia zakładów karnych i aresztów śledczych nie uległy zmniejszeniu, zaś liczba miejsc zakwaterowania więźniów nie wzrasta znacząco".