WAŻNE
TERAZ

Kradzież w Luwrze. Muzeum zamknięte dla zwiedzających

Rocznica aresztowania przywódców Państwa Podziemnego

W 60. rocznicę aresztowania w Moskwie 16
przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej premier
Marek Belka weźmie we wtorek udział w uroczystości złożenia
wieńców przed pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii
Krajowej w Warszawie.

27 i 28 marca 1945 r. po zaproszeniu pod pozorem rozmów politycznych z władzami radzieckimi NKWD uprowadziło z Warszawy do Moskwy 16 przywódców Polski Podziemnej.

Po konferencji w Jałcie w lutym 1945 r., na której ustalono powołanie w Polsce Tymczasowego Rządu Jedności Narodu z udziałem przedstawicieli różnych orientacji politycznych w kraju i na emigracji oraz zorganizowanie wolnych wyborów, władze radzieckie wystąpiły z propozycją rozmów. Zaczęły szukać kontaktu z konspiracyjnymi działaczami politycznymi i przywódcami Polski Podziemnej.

W marcu 1945 r. płk. Pimienow, działając z upoważnienia władz radzieckich, zaprosił polskich przywódców na spotkanie z gen. Iwanem Sierowem, pełnomocnikiem Stalina, uważanym w NKWD za najlepszego specjalistę od spraw polskich. W latach 1939-41 kierował on m.in. deportacjami ludności ze wschodnich terenów Polski w głąb ZSRR. Po wojnie, w latach 1954-58, był szefem KGB, a potem - GRU (wywiad wojskowy).

Na spotkanie przybyło 16 przedstawicieli działających w konspiracji władz RP i stronnictw politycznych. Byli to: ostatni dowódca Armii Krajowej, gen. Leopold Okulicki, delegat rządu na kraj w randze wicepremiera, Jan Stanisław Jankowski i jego trzej zastępcy w randze ministrów: Adam Bień, Antoni Pajdak, Stanisław Jasiukowicz; przewodniczący Rady Jedności Narodowej, Kazimierz Pużak oraz jego zastępcy: Kazimierz Bagiński i Aleksander Zwierzyński; członkowie Rady: Eugeniusz Czarnowski, Kazimierz Kobylański, Stanisław Mierzwa, Franciszek Urbański, Józef Chaciński oraz Stanisław Michałowski, Zbigniew Stypułkowski i Józef Stemler-Dąbski. Polskiej delegacji zagwarantowano nietykalność, ręcząc honorem Armii Czerwonej.

Właściwe rozmowy miały toczyć się w kwaterze głównej marszałka Żukowa w Poznaniu. Jednak polska delegacja zamiast do Poznania trafiła do Moskwy, do więzienia NKWD na Łubiance, gdzie została poddana brutalnym przesłuchaniom.

Polskich przywódców, przedstawicieli władz RP, uznawanych wówczas przez Wielką Brytanię i USA, sądzono w Moskwie według prawa radzieckiego. W wielotygodniowym śledztwie oskarżano ich o kolaborację z Niemcami i dywersję wobec Armii Czerwonej. Proces miał zdyskredytować legalne władze RP w społeczeństwie i światowej opinii publicznej. Do początku maja 1945 r. władze w Moskwie nie poinformowały zachodnich aliantów o aresztowaniu.

Moskiewski tzw. proces szesnastu w dniach 18-21 czerwca 1945 r. był sądową farsą. Gdy gen. Okulicki przypomniał o gwarancjach bezpieczeństwa dla delegacji, wywołał śmiech na sali sądowej.

W procesie zapadły wyroki od 10 lat do kilku miesięcy więzienia. Trzech oskarżonych (Kobylańskiego, Michałowskiego i Stemler- Dąbskiego) uniewinniono. Pajdak nie przyznał się do winy podczas śledztwa i został skazany na 5 lat pozbawienia wolności. Okulicki, Jasiukowicz i Jankowski zginęli w więzieniu. Skazani w moskiewskim procesie po powrocie do kraju byli represjonowani przez UB i ponownie więzieni.

Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej został odsłonięty w czerwcu 1999 r. w Warszawie, przy zbiegu ulic Wiejskiej i Matejki (naprzeciw Sejmu). (mila)

Źródło artykułu:
Wybrane dla Ciebie
Brytyjskie media piszą o Polakach. Szykują się i zbroją na Rosję
Brytyjskie media piszą o Polakach. Szykują się i zbroją na Rosję
Mężczyzna ukrywał się przed rodziną. Wpadł podczas włamania
Mężczyzna ukrywał się przed rodziną. Wpadł podczas włamania
Kolejna rafineria w Rosji płonie. Ukraińcy zaatakowali w Samarze
Kolejna rafineria w Rosji płonie. Ukraińcy zaatakowali w Samarze
Luwr okradziony. Muzeum zamknięte dla zwiedzających
Luwr okradziony. Muzeum zamknięte dla zwiedzających
Zandberg wypunktował Biedronia. "To jest marny rząd"
Zandberg wypunktował Biedronia. "To jest marny rząd"
Tusk otrzymał pytanie o ucieczkę z Polski. Tak odpowiedział
Tusk otrzymał pytanie o ucieczkę z Polski. Tak odpowiedział
Media: Izrael zbombardował miasto w Strefie Gazy. Podali powód
Media: Izrael zbombardował miasto w Strefie Gazy. Podali powód
Kwaśniewski wspomina spotkanie z Putinem. "Teraz jest Putin 5.0"
Kwaśniewski wspomina spotkanie z Putinem. "Teraz jest Putin 5.0"
Akcja strażaków w Lublinie. Płonie składowisko odpadów
Akcja strażaków w Lublinie. Płonie składowisko odpadów
Pakistan i Afganistan uzgodniły zawieszenie broni
Pakistan i Afganistan uzgodniły zawieszenie broni
Argentyński polityk zmarł podczas programu na żywo
Argentyński polityk zmarł podczas programu na żywo
Ukraina o działaniach Rosji. Zaatakowali bombą kierowaną nowego typu
Ukraina o działaniach Rosji. Zaatakowali bombą kierowaną nowego typu