"Redemptoris missio" - "O stałej aktualności posłania misyjnego"

Dokument ten jest z jednej strony przeniknięty optymizmem, z drugiej zaś charakteryzuje go głęboki realizm. Encyklika kończy się wizją nowej epoki misyjnej, która stanie się okresem promiennym i bogatym w owoce, jeżeli wszyscy chrześcijanie odpowiedzą z wielkodusznością i świętością na wyzwania naszych czasów. Z drugiej strony, punktem wyjścia dla papieskich rozważań jest konstatacja, że liczba ludzi, którzy nie znają Chrystusa, od zakończenia Soboru podwoiła się. Szczególnie ważne wydają się rozdziały, w których Jan Paweł II odpowiada na wątpliwości natury doktrynalnej, takie choćby jak problem pogodzenia soborowej nauki o powszechności zbawienia, dostępnego także dla tych, którym nie było dane poznać Chrystusa i którzy nie należą do Kościoła, z nakazem misyjnym, czy też wątpliwości dotyczące pogodzenia działalności misyjnej z szacunkiem dla wolności sumienia.

Wolność religijna, nieraz ograniczana, jest podstawą i gwarancją wszystkich swobód, które zapewniają dobro wspólne ludzi. Kościół powinien dążyć do tego, by autentyczna wolność religijna została przyznana wszystkim i wszędzie. Z drugiej strony Kościół ma być wierny Chrystusowi, którego jest ciałem, winien ze prowadzić swą misję w świecie i dotrzeć z nią do wszystkich ludów na mocy prawa danego mu przez Boga dla urzeczywistnienia Jego planu. Misja nie uszczupla wolności człowieka, ale działa na jej korzyść. Kościół proponuje, niczego nie narzuca.

Encyklika podejmuje także problem stosunku do innych religii i wyjaśnia, jaką rolę odgrywa w misji Kościoła dialog z ich wyznawcami. Dialog międzyreligijny należy do misji ewangelizacyjnej Kościoła. Rozumiany jako metoda i środek wzajemnego poznania i ubogacania, dialog nie przeciwstawia się misji, ale przeciwnie jest z nią w szczególny sposób powiązany. Jedyną misją Kościoła jest kierowanie świadomości i doświadczenia całej ludzkości w stronę Chrystusa. Ta jedyna misja wypływa z tajemnicy trynitarnej, Trójca Święta bowiem jest jej pierwszym źródłem i ostatecznym celem. Zróżnicowanie sytuacji pociąga za sobą zróżnicowanie form realizacji owej misji. Czym innym jest ona w środowiskach, które przyjęły Ewangelię i uczestniczą w życiu Kościoła, czym innym wśród tych, którzy "dobrej nowiny" nigdy nie słyszeli, czym innym w społeczeństwach, które kiedyś przyjęły Chrystusa i związały się z Kościołem, później jednak utraciły wiarę i więź z nim. W odniesieniu do tych ostatnich Papież mówi o nowej ewangelizacji.
Znajdujemy tu precyzyjną definicję tego pojęcia, które Jan Paweł II uczynił jedną z głównych idei swego pontyfikatu. Stwierdzenie, że „cały Kościół jest misyjny”, przybiera w encyklice postać konkretnych propozycji. Misjonarzom ukazuje wielorakie drogi misyjne, uwzględniając różnorodność pól działania.

Encyklika zbiera i systematyzuje liczne wypowiedzi Papieża, zwłaszcza te z podróży apostolskich. Papież wymienia podróże i osobisty „kontakt z ludami, które nie znają Chrystusa”, jako jedno ze źródeł inspiracji dokumentu. ”Redemptoris missio” jest wyrazem wiary w wyzwalającą moc Ewangelii. Ta wiara przynagla członków Kościoła do niesienia innym ewangelicznego orędzia wyzwolenia. Encyklikę określono jako „Magna charta” misji trzeciego tysiąclecia. Należy ją odczytywać jako dokument samoświadomości Kościoła, który u progu trzeciego milenium mówi o swojej misji.