Reakcje na prowokacje Rosji. Ekspert ostrzega NATO

Przypadki wtargnięcia rosyjskich dronów i myśliwców do przestrzeni powietrznej państw NATO to "celowe gesty militarne", tzw. coercive signalling, "które mają przekazać Europie: "Nie prowokujcie nas, bo jesteśmy groźniejsi od was" – mówi w rozmowie z niemieckim tygodnikiem "Der Spiegel" historyk i ekspert w dziedzinie polityki bezpieczeństwa Rosji Mark Galeotti.

"Jest to jednak również rodzaj testu, mającego na celu sprawdzenie, na ile panuje zgoda polityczna i stabilność w sojuszu europejskim. Działania te są dla Rosji przede wszystkim środkiem politycznym, a nie militarnym" – ocenia Galeotti.

Jego zdaniem nasilenie tych sygnałów w ostatnim czasie ma związek z tym, że w Europie trwają prace nad gwarancjami bezpieczeństwa dla Ukrainy, a także rozważania o możliwości wysłania tam europejskich sił.

"Rosjanie chcą wpłynąć na te dyskusje, mówiąc: im bardziej angażujecie się w Ukrainie, tym większe jest dla was zagrożenie, ponieważ, jak powiedział sam Putin, europejskie siły zbrojne w Ukrainie będą traktowane jako legalne cele wojskowe. Rosja chce zwiększyć presję na europejskich przywódców w momencie, gdy muszą oni podjąć ważne decyzje" – wskazuje ekspert.

Jak dodaje, prowokacje, jakie miały miejsce w ostatnim czasie, "prawie nic Rosję nie kosztują". "Drony są tanie, a rosyjskie myśliwce MiG-31 i taj najwyraźniej zostały przeniesione do Królewca. Wykorzystanie tego przeniesienia do groźby pod adresem NATO nie wymagało wielkiego wysiłku" – ocenia.

Zdaniem Galeottiego reakcja NATO nie była przesadnie gwałtowna. "Musimy odróżnić emocjonalne komentarze w internecie i polityce od rzeczywistej reakcji politycznej. NATO nie zareagowało zbyt gwałtownie, nawet jeśli polski minister spraw zagranicznych ponownie wypowiedział się bardzo ostro o zestrzeliwaniu samolotów" – powiedział rozmówca niemieckiego tygodnika.

I dodał: "Uważam, że wiele dyskusji na temat słabości NATO oraz konieczności zestrzeliwania samolotów bardziej szkodzi niż odstrasza Putina".

"Przesadne ostrzeżenia powodują dalszą fragmentację europejskiej polityki. Są ludzie, których może to wystraszyć i którzy dochodzą do wniosku, że musimy pilnie złagodzić sytuację z Rosją i zmusić Ukrainę do zawarcia porozumienia" – tłumaczy.

Według eksperta "im bardziej Zachód staje się histeryczny i podzielony politycznie, tym bardziej Putin jest przekonany, że to, co robi, działa". "Im więcej krzyczymy, tym bardziej Rosja będzie prowokować. A tym samym wzrasta ryzyko, że coś pójdzie nie tak" – przestrzega.

Zdaniem Galeottiego mało prawdopodobne jest, by Rosja celowo zaatakowała kraje bałtyckie, ale z prowokacjami wiążą się ryzyka. "Istnieje ryzyko, że zdenerwowany pilot MiG-31 przypadkowo wystrzeli rakietę lub zdenerwowany pilot NATO spróbuje oddać strzał ostrzegawczy i przypadkowo trafi rosyjski samolot. Są to bardzo mało prawdopodobne scenariusze, ale im częstsze są prowokacje i im dalej sięgają, tym większe jest ryzyko" – ocenia.

Podkreśla konieczność rozwijania europejskich zdolności obronnych, w tym w odpowiedniej obrony przed dronami. "Nie mamy nic, czym moglibyśmy naprawdę odpowiednio zareagować. Samoloty F-35 z rakietami wartymi miliony dolarów nie są rozwiązaniem" – dodaje Galeotti.

Przeczytaj także:

Politolog dla "Spiegla": niech Europa uczy się od Polski

Drony nad lotniskami. Niemieckie MSW zaniepokojone