Prof. Chmielewski: liczyliśmy, że Nobla dostanie także polski chemik
Mieliśmy nadzieję, że tegoroczna Nagroda
Nobla z chemii zostanie przyznana za katalizę i wspólnie z prof.
Robertem Grubbsem zostanie nią uhonorowany polski chemik zajmujący
się katalizą międzyfazową, prof. Mieczysław Mąkosza z Instytutu
Chemii Organicznej PAN - powiedział dyrektor tego
Instytutu, prof. Marek Chmielewski.
Prof. Mąkosza od lat jest rozpatrywany w ścisłej grupie kandydatów do Nobla, widać jednak uznano, że obecnie znaczenie metatezy jest tak ważne, że poza prof. Grubbsem nagrodzono także dwóch innych badaczy zajmujących się tą reakcją - Richarda R. Schrocka i Yvesa Chauvina - powiedział prof. Chmielewski.
Tegoroczną nagrodą uhonorowano naukowców zajmujących się badaniami nad reakcją metatezy w syntezie organicznej. Metateza to reakcja chemiczna pozwalająca na rozerwanie podwójnego wiązania między atomami i umożliwiająca tworzenia zupełnie nowych związków.
Reakcję metatezy odkrył w latach 50. XX wieku Karl Ziegler. Jednak, jak przypomniał prof. Chmielewski, Yves Chauvin w 1971 r. podał jej szczegółowy mechanizm i określił katalizujące ją metale.
W 1990 Richard Schrock opracował katalizatory reakcji w oparciu o molibden i prazeodym, a prof. Grubbs dwa lata później otrzymał katalizator rutenowy, który umożliwia przeprowadzenie bardzo wydajnych reakcji metatezy w roztworze - powiedział prof. Chmielewski.
Jak podkreśla prof. Chmielewski dzięki wprowadzonym do metatezy katalizatorom rutenowym, jest to niezwykle efektywna metoda. Umożliwia ona m.in. syntezę bardzo drogich leków i tworzyw sztucznych. Metoda metatezy służy do zamykania dużych pierścieni i tworzenia długich łańcuchów - wyjaśnił naukowiec.