Pomyłki w liczeniu głosów. Oto wyliczenie, kto zyskał. Nawrocki czy Trzaskowski?

- Tam, gdzie komisje wyborcze popełniały błędy poprzez zamianę wyników Nawrockiego i Trzaskowskiego, głosy powinny być jeszcze raz przeliczone. Powinno dojść do poprawienia opublikowanych danych. To moja opinia, choć nie jestem pewny, czy jest to możliwe z punktu widzenia prawa. Tak byłoby uczciwie - mówi Wirtualnej Polsce Jakub Kubajek, analityk danych statystycznych. Jest jedną z osób, która wychwyciła prawdopodobne pomyłki w raportach obwodowych komisji wyborczych.

Ostatnio informowaliśmy w WP, że do pomyłki doszło m.in. w obwodowej komisji wyborczej nr 95 w Krakowie, gdzie odwrotnie przypisano głosy oddane w drugiej turze wyborów prezydenckich na Nawrockiego i Trzaskowskiego. Podobny błąd popełniono również w Mińsku Mazowieckim, o czym poinformował burmistrz miasta Marcin Jakubowski. "W protokole wpisano błędne dane - wyniki dwóch kandydatów zostały odwrócone" - napisał w komunikacie. Wyjaśnił, iż "przewodniczący komisji przyznał, że popełnił błąd, wprowadzając wynik".

Według analizy Kubajka 21 wyników opublikowanych przez obwodowe komisji wyborczych sugeruje popełnienie błędu. Raporty te znacząco odbiegają od wyników w najbliższym otoczeniu. W analizie statystycznej są to tzw. obserwacje odstające (outliers). Według analityka do błędów prawdopodobnie doszło w 13 komisjach, a co do ośmiu ośmiu innych nie ma pewności, bo wyniki te niekoniecznie muszą być pomyłkami, ale wymagają weryfikacji.

- Uwzględniając prawdopodobne błędy, różnica między Nawrockim a Trzaskowskim byłaby mniejsza o około 2000 głosów. Chodzi o sytuacje, w których głosy oddane np. na Trzaskowskiego, błędnie przypisywano na konto Nawrockiego i odwrotnie. Jak widać, nie wpłynęłoby to na ostateczny wynik - podkreśla nasz rozmówca.

Przypomnijmy, różnica pomiędzy obydwoma kandydatami wyniosła ponad 369 tys. głosów (Nawrocki zdobył 10 606 877 głosów, Trzaskowski - 10 237 286). Podczas wyborów działało ponad 32 tys. komisji.

Dodajmy, że lokalni działacze Prawa i Sprawiedliwości analizują przypadek miasta Magnuszew (woj. mazowieckie). W skali gminy, a nawet powiatu wygrał tam Nawrocki, uzyskując prawie 70 proc. poparcia. Ale w jednej wiejskiej komisji było na odwrót.

Analityk danych odkrył nietypowy wynik m.in. w komisji 113 w dzielnicy Mokotów w Warszawie. Trzaskowski wygrał tam z "nieproporcjonalnie" dużą przewagą, uzyskując prawie 93 proc. poparcia. Jednocześnie Nawrocki w pierwszej turze uzyskał tam 134 głosy, a w drugiej tylko o dwa głosy więcej - 136. Jest mało prawdopodobne, aby sympatycy Sławomira Mentzena i Grzegorza Brauna (łącznie 176 głosów w pierwszej turze) nie zagłosowali w drugiej turze lub skierowali sympatię na Trzaskowskiego.

W tym wypadku pomyłka mogła wynieść 346 głosów na korzyść Trzaskowskiego - oblicza analityk.

Regionalna przedstawicielka Ruchu Ochrony Wyborów "Nawrocki 2025" mówi jednak WP, że nie oprotestuje wyniku z Mokotowa. Tłumaczy, że 11-osobowa komisja to zbyt wiele osób, żeby doszło do zmowy i zafałszowania danych. "Parę głosów skreślić, kopnąć kartkę pod stołem, to tak... Ale nie na skalę kilkuset głosów. Uznaję, że Trzaskowski mógł dostać takie wyjątkowe poparcie - mówi.

Kubajek zwraca uwagę, że mimo istniejących zabezpieczeń i mechanizmów weryfikacji, błędy w zliczaniu głosów wciąż się zdarzają - choć dotyczą promila, a nawet mniej komisji.

- Błędy mogły powstać nie tylko w wyniku zamiany nazwisk przy przepisywaniu protokołu, ale też wskutek pomyłek podczas samego liczenia głosów. Nie zakładam fałszerstwa, to raczej efekt zwykłych błędów ludzkich. One nie powinny się w ogóle zdarzyć, a się wydarzyły, więc pytam dokładnie: co się stało? Państwowa Komisja Wyborcza powinna przeanalizować cały ten proces - podkreśla.

Jego zdaniem w przyszłości możliwe jest stworzenie narzędzi automatycznie wykrywających podejrzane wyniki.

- Można porównywać wyniki komisji z najbliższym otoczeniem. Gdy jakaś komisja mocno odbiega od średnich, system może to wychwycić i zgłosić do weryfikacji - dodaje analityk. Wskazuje, że takie rozwiązanie mogłoby pomóc ograniczyć ryzyko pomyłek, które - choć rzadkie - mogą budzić niepokój społeczny i podważać zaufanie do procesu wyborczego.

Rzecznik Krajowego Biura Wyborczego Marcin Chmielnicki powiedział WP, że w przypadku podejrzenia błędu, osoba, która go zauważyła, powinna złożyć protest wyborczy. Niezależnie od tego, możliwe jest także złożenie zawiadomienia do prokuratury o niedopełnieniu obowiązków przez członków komisji.

Sąd, rozpatrując protest, może zarządzić ponowne przeliczenie głosów. Chmielnicki podkreślał, że wszystkie oddane głosy są zabezpieczone i mogą zostać ponownie otwarte wyłącznie na polecenie sądu lub prokuratury.

Według stanu na poniedziałek do Sądu Najwyższego wypłynęło 41 protestów wyborczych (13 nowych w porównaniu z 5 czerwca). Żaden nie odnosił się do wspomnianych pomyłek w raportach obwodowych komisji.

Tomasz Molga, dziennikarz Wirtualnej Polski