Polsko-białoruska wymiana kopii cennych archiwaliów

Uczestniczący w przekazaniu historycy i archiwiści podkreślali, że to bardzo ważny element we współpracy archiwów polskich i białoruskich, bo wymiana służyć będzie poznawaniu wzajemnego dziedzictwa kulturowego i historii ziem, które należały kiedyś do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także lepszemu rozumieniu wzajemnych relacji, także współczesnych.

Przygotowania do tej wymiany trwały 2 lata. Białorusini przekazali stronie polskiej 100 tys. skopiowanych na mikrofilmach kart ze staropolskich, XVI-XVIII wiecznych ksiąg sądowych podlaskich ziem: bielskiej, mielnickiej i drohickiej należących do historycznego województwa podlaskiego. Posłużą historykom do badania przeszłości regionu.

W księgach są dane, które pozwolą poznać zachodzące przed wiekami na tym terenie procesy społeczne i kulturowe. W księgach zapisane są bowiem wszystkie zawierane wtedy różne czynności cywilno-prawne: kwestie spadkowe, nabywanie mienia, zawieranie związków małżeńskich. Według zastępcy dyrektora Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie Władysława Stępniaka, takie księgi to "najobszerniejszy zbiór informacji" o historii regionu.

Strona białoruska otrzymała natomiast ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, kopie z archiwum Radziwiłłów - też 100 tys. kart na mikrofilmach - z materiałami dotyczącymi inwentarzy i opisów majątkowych, np. pałaców na Białorusi, co jest cenną wiedzą np. dla konserwatorów zabytków. Całe archiwum Radziwiłłów jakie jest w Polsce liczy 250 metrów akt.

Jak podkreślił Władysław Stępniak, bez względu na sytuację polityczną, współpraca między archiwami polskimi i białoruskimi układa się bardzo dobrze. Jej podstawą jest zawarta w 1992 roku stosowna umowa. Wymiana kopii dokumentów jest ważna, bo akta historyczne są rozproszone.

Obecna na przekazaniu zastępca dyrektora Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi Olga Bieriukowa również podkreślała, że współpraca jest dobra. Podkreślała, że archiwiści z Białorusi mogli np. poznawać w Polsce stosowane w archiwach techniki informatyczne.

Na projekt samorząd województwa podlaskiego wydał 100 tys. zł. Pieniądze pochodziły z kontraktu wojewódzkiego na 2005 rok - poinformował wicemarszałek województwa podlaskiego Krzysztof Tołwiński, inicjator wymiany archiwów. Strona białoruska wydała na projekt mniej więcej tyle samo.

Zanim dokumenty będą powszechnie dostępne w Białymstoku dla wszystkich zainteresowanych muszą zostać opisane i zewidencjonowane.

Historyczne województwo podlaskie wchodzące w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego powstało w 1513 roku i składało się z ziem: bielskiej, drohickiej, kamienieckiej, kobryńskiej i mielnickiej. Współczesne województwo podlaskie ma zupełnie inny kształt.