Polska ma nowego prymasa; kard. Dziwisz: dobra decyzja

Zastąpi on na tym stanowisku abp. Henryka Muszyńskiego, którego przedłużona o dwa lata posługa metropolity gnieźnieńskiego i prymasa Polski dobiegła końca.

20 marca abp Muszyński ukończył 77 lat. Benedykt XVI przyjął jego rezygnację, a jednocześnie na jego następcą mianował nuncjusza apostolskiego w Polsce abp. Józefa Kowalczyka. Nowego Nuncjusza Apostolskiego w Polsce poznamy najwcześniej we wrześniu.

Honorowy tytuł prymasa Polski został decyzją Ojca Świętego Benedykta XVI przywrócony arcybiskupowi gnieźnieńskiemu 19 grudnia 2009 roku. Wówczas abp Henryk Muszyński przejął go od kard. Józefa Glempa, który dzień wcześniej ukończył 80 lat.

"Proszę Was, przyjmijcie go otwartym sercem, w duchu wiary, jako posłanego przez samego Chrystusa, który zapewnił Apostołów: Jak Mnie posłał Ojciec, tak i Ja was posyłam (J 20,21) - tymi słowami w swoim liście abp Henryk Muszyński żegnał się z wiernymi archidiecezji gnieźnieńskiej w niedzielę 2 maja, gdy jeszcze nie był znany jego następca. "Proszę Was również, czujcie się odpowiedzialni i pielęgnujcie wielkie ewangeliczne dziedzictwo i świadectwo życia św. Wojciecha. Bądźcie Jego wiernymi świadkami w waszych rodzinach i w życiu publicznym" - napisał.

Zdaniem metropolity krakowskiego kard. Stanisława Dziwisza, mianowanie przez Benedykta XVI abpa Józefa Kowalczyka nowym metropolitą gnieźnieńskim i prymasem Polski to dobra decyzja i "wielkie ubogacenie episkopatu polskiego".

- Uważam, że to jest wielkie ubogacenie dla episkopatu polskiego - powiedział w Krakowie kard. Stanisław Dziwisz. Ja się cieszę. Nowy prymas będzie człowiekiem, który wniesie dużo doświadczenia, entuzjazmu, odwagi pójścia naprzód - dodał.

Kard. Dziwisz podkreślił, że abp Józef Kowalczyk "jest człowiekiem ogromnie doświadczonym, ma doświadczenie kościoła powszechnego, bo przecież tyle lat pracował w stolicy apostolskiej na różnych stanowiskach, jest też znakomitym prawnikiem i zna kościół powszechny w Polsce od wielu lat".

- Ma ogromne zasługi, ale nie dla zasług został zamianowany, ale dlatego, że się nadaje - powiedział kardynał. - Jego głównym zadaniem będzie oczywiście praca w archidiecezji gnieźnieńskiej, ale zawsze prymas jest tym ośrodkiem łączącym cały Kościół, jest tym znakiem jedności. I na pewno tak będzie - stwierdził kard. Dziwisz.

Józef Kowalczyk urodził się 28 sierpnia 1938 roku w Jadownikach Mokrych w diecezji tarnowskiej. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił do seminarium duchownego "Hosianum" w Olsztynie. Święcenia kapłańskie przyjął 14 stycznia 1962 roku. Przez dwa lata pracował jako wikariusz w parafii Przenajświętszej Trójcy w Kwidzynie, w diecezji warmińskiej.

Studiował prawo kanoniczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1965 roku wyjechał do Rzymu, gdzie kontynuował studia w Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. W 1968 roku uzyskał doktorat.

Współpracując z Generalnym Sekretariatem Synodu Biskupów był jednocześnie słuchaczem Studium Rotalnego, które ukończył z dyplomem adwokata. W tym czasie uzyskał też dyplom archiwisty w Tajnym Archiwum Watykańskim.

W 1969 roku podjął pracę w Kongregacji Dyscypliny Sakramentów. W 1978 roku został przeniesiony na polecenie Jana Pawła II do Sekretariatu Stanu, gdzie organizował Sekcję Polską, a następnie objął jej kierownictwo.

Już jako nuncjusz apostolski w Polsce współorganizował i towarzyszył papieżowi w pielgrzymkach do kraju w 1991, 1995, 1997, 1999 i 2001 roku.

Arcybiskup Kowalczyk otrzymał doktoraty honoris causa kilku polskich uczelni, w tym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Jest inicjatorem budowy ośrodka opiekuńczo-rehabilitacyjnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz Izby Pamięci Pontyfikatu Jana Pawła II w Jadownikach.

W Polsce tytuł prymasa był związany ze stolicą biskupstwa w Gnieźnie. Prymas Polski nosił tytuł "legata urodzonego" oraz miał przywilej noszenia stroju kardynalskiego nawet wówczas, gdy nie był kardynałem. Od 1572 roku pełnił funkcję interreksa, głowy państwa w czasie wakującej monarchii. Koronował i grzebał królów, udzielał im i ich rodzinom sakramentów i pełnił rozmaite funkcje polityczne.

W 1992 roku nastąpiło rozdzielenie godności prymasa Polski od stolicy metropolitalnej Gniezno. Józef Glemp zachował po reformie administracyjnej Kościoła polskiego tytuł prymasa jako kustosz relikwii św, Wojciecha i przestał jednocześnie pełnić funkcję arcybiskupa Gniezna.

W 1994 oddzielono także funkcje prymasa od przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Przez pierwsze dwie kadencje przewodniczącym Konferencji pozostawał nadal wybierany kardynał Glemp. Od marca 2004 przewodniczącym, niezależnym od prymasa jest arcybiskup Józef Michalik.