Pierwsza nowoczesna budowla w historycznym centrum Rzymu

Przecięcie wstęgi w muzeum zaplanowano na 23 września. Początkowo sam słynny zabytek z I w. p.n.e. i część muzeum będą dostępne dla grup zwiedzających tylko raz w tygodniu. Cały kompleks nad brzegiem Tybru, w pobliżu mauzoleum cesarza Augusta, zostanie udostępniony dopiero od kwietnia przyszłego roku.

To bardzo ważny moment. Jest to koniec długiej i męczącej drogi, na której przyszło przezwyciężyć wielkie polemiki, ale udało się nam - powiedział naczelny architekt Wiecznego Miasta Roberto Morassut.

Prace nad minimalistyczną budowlą Meiera trwały pięć lat. Mieści ona w sobie zabytek z I w. p.n.e., wybudowany dla uczczenia Pax Romana - pokoju rzymskiego, jaki za Oktawiana Augusta zapanował w ówczesnym świecie śródziemnomorskim.

Ołtarz Pokoju stanął w 9 r. p.n.e. Pax Romana głosił Oktawian August (ten adoptowany testamentem syn Juliusza Cezara stał się pierwszym cesarzem rzymskim przy zachowaniu pozorów trwania republiki, i w 27 r. p.n.e. przyjął tytuł Augusta, przybierany odtąd przez kolejnych cesarzy). Jak pisze historyk Kazimierz Kumaniecki: "Społeczeństwu poprzednio nękanemu wojnami domowymi epoka Augusta wydawała się nawrotem do jakiegoś wieku złotego, spełnieniem najgorętszych marzeń o pokoju" i przywołuje tekst jednej z ówczesnych inskrypcji: "Panuje pokój na lądzie i morzu, kwitną miasta, rządzą dobre prawa i zgoda jest, i obfitość wszelkiego dobra". Pax Romana miała jeszcze trwać dwa wieki.

Monument wzniesiony przez Augusta i ozdobiony wspaniałym, wysokim na 1,55 metra fryzem figuralnym, przedstawia cesarza w otoczeniu rodziny, dostojników państwowych podczas procesji z okazji konsekracji ołtarza oraz sceny mitologiczne i alegoryczne. Sam ołtarz zdobi jednoplanowy fryz z procesją Westalek z kapłanem i lirnikami.

Pierwsze fragmenty Ara Pacis odnaleziono w XV w., a ostatnie dopiero w 1937 roku. Części rozparcelowane pomiędzy różne muzea postanowiono w końcu lat 30. połączyć na platformie obok mauzoleum Augusta, nie w miejscu oryginalnego ołtarza.

Wokół pomnika wzniesiono wtedy, według projektu jednego z ulubionych architektów Mussoliniego, Vittorio Morpurgo, nowoczesny budynek z dużymi oknami. Struktura ta uległa jednak degradacji i w 1995 roku zdecydowano ogłosić konkurs, który wygrała zaprojektowana przez Meiera przejrzysta prostokątna budowla.

Ale całe zamierzenie od początku wzbudzało kontrowersje. Tradycjonaliści byli przeciwni przeszklonemu budynkowi, krytycy zarzucali Meierowi robienie z Rzymu Los Angeles i porównywali projekt do stacji benzynowej.

Plany budowy o mało nie uległy odwołaniu, kiedy premierem Włoch został w 2001 roku Silvio Berlusconi. Wstrzymania budowy domagał się wiceminister dóbr kulturalnych Vittorio Sgarbi, ale w końcu to on sam został zwolniony w związku z nieprawidłowościami finansowymi.

Ara Pacis [Meiera] nie jest pierwszym nowoczesnym projektem architektonicznym w Rzymie, ale z pewnością wywołał najwięcej zamieszania - powiedział Morassut. Poza historycznym centrum w Rzymie stanęły śmiałe projekty znanych architektów, m.in. Jubileuszowy kościół projektu Meiera, na przedmieściach stolicy.