Pieniądze służą do ograniczania wolności słowa. Freedom House stawia niepokojącą diagnozę

Wolność słowa jest jednym z podstawowych wyzwań, na które uwagę zwracają autorzy raportu amerykańskiej organizacji Freedom House poświęconego swobodzie działania mediów na świecie. O ile w krajach autorytarnych nadal stosowane są "klasyczne" metody cenzury i zastraszania dziennikarzy, to niepokój budzą kraje "nieliberalne" w rodzaju Węgier. Rządy używają tam narzędzi finansowych i prawnych dla uciszania krytyki i promowania swojej wizji rzeczywistości.

- W ciągu ostatnich kilku lat wypracowany został nowy zestaw narzędzi, których liderzy nieliberalni w słabych demokracjach używają do kontroli i kooptacji prasy w celu utrzymania się u władzy – stwierdzają autorzy raportu. Metody te obejmują wspieranie przychylnych mediów prywatnych i publicznych, odcinanie od źródeł pieniędzy mediów krytycznych, nękanie ich rozmaitymi kontrolami, na przykład podatkowymi, i wprowadzanie niekorzystnych dla nich zmian legislacyjnych.

Przykładem takiego szykanowania był serbski tygodnik Vrjanske Novine, który był tak długo codziennie kontrolowany przez urzędników skarbowych, aż właściciel stwierdził, że nie wytrzymuje już presji i zamyka magazyn.

Freedom House podkreśla, że Wiktor Orban uzyskał tak silną kontrolę nad mediami węgierskimi, że udało mu się zbudować "rzeczywistość równoległą, w której przesłania rządowe i dezinformacja wzajemnie się wzmacniają". Amerykanie podkreślają, że dzięki skutecznemu uciszeniu prasy krytycznej, Orban wytyczył drogę dla populistów w innych krajach.

Do niedawna dziennikarze represjonowani przez swoje rządy mogli szukać oparcia w USA. Według analityków z Waszyngtonu to się zmieniło wraz z dojściem do władzy Donalda Trumpa. Freedom House podkreśla, że na skutek działań aktualnego gospodarza Białego Domu, ale także zalewu informacji zmanipulowanych lub niesprawdzonych, Amerykanie utracili dużą część zaufania do mediów. Z tego powodu nękani dziennikarze poza granicami USA nie mogą już liczyć na wsparcie z USA, co źle wróży wolności słowa i demokracji na przyszłość.

Polska traci, ale nadal jest wolna

W lutym 2019 r. już po raz 13 Freedom House, organizacja założona w 1941 r. m.in. przez Eleonorę Roosevelt, żonę ówczesnego prezydenta USA, oceniła stan wolności na świecie. W tegorocznym raporcie zatytułowanym "Demokracja w odwrocie" pozycja Polski pogorszyła się, choć nasz kraj nadal należy do grupy państw wolnych.

W porównaniu z raportem z 2018 r., obniżył się poziom swobód politycznych. Nasz kraj, z wynikiem 84 punktów na 100 możliwych, zajmuje 38 miejsce na świecie. Dla porównania Węgry z wynikiem 70 spadły do poziomu krajów "częściowo wolnych". Listę otwiera Finlandia, a zamyka Syria.

Autorzy raportu stwierdzają, że działania PiS podważają fundamenty demokracji w Polsce. Zwracają też uwagę, że prezydent Andrzej Duda "którego partia stara się zniszczyć niezależność sądownictwa i przejąć kontrolę nad prasą, podziękował Trumpowi za walkę z tzw. fake newskami, informacjami nieprawdziwymi".

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl