Pozostałe kompetencje
Traktat Lizboński przewiduje, że w obrębie procedury współdecydowania, w której Parlament Europejski dzieli równo władzę z Radą UE, znalazło się 40 nowych obszarów, m.in. rolnictwo, polityka energetyczna, imigracja i fundusze unijne. Oznacza to, że w większości przypadków Parlament i Rada muszą uzgadniać treść każdej unijnej dyrektywy czy rozporządzenia. Zanim unijny akt prawny zostanie skierowany do wdrożenia w państwach członkowskich, musi zostać podpisany zarówno przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, jak i przewodniczącego Rady UE. Rada zachowała natomiast pierwszoplanową rolę w dziedzinach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz koordynacji polityki gospodarczej.
Parlament uczestniczy również w tworzeniu wspólnej polityki zagranicznej. Zgoda europosłów jest wymagana do podpisania przez UE traktatów międzynarodowych i do przyjęcia do Unii nowych członków. Rada ds. zagranicznych, czyli szefowie dyplomacji krajów członkowskich, jest zobowiązana do zasięgania opinii Parlamentu przed podjęciem ważnych decyzji dotyczących wspólnej polityki zagranicznej. Na posiedzenia plenarne może zostać wezwany szef unijnej dyplomacji, którego zadaniem jest przedstawienie sprawozdań z działalności Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej.
Parlament stoi także na straży praw człowieka. Wysyła m.in. swoje misje obserwacyjne na wybory do różnych państw świata, aby ocenić czy głosowanie przebiega w sposób wolny i demokratyczny. Co roku Parlament Europejski publikuje sprawozdanie dotyczące przestrzegania praw człowieka na świecie.
Parlamentowi Europejskiemu przysługuje ponadto rola kontrolna w stosunku do innych unijnych instytucji. Parlament wybiera - na podstawie wstępnej selekcji przeprowadzonej przez unijnych szefów państw i rządów - przewodniczącego Komisji Europejskiej. Oznacza to, że poparcie dla kandydata jest uzależnione bezpośrednio od wyników wyborów do Parlamentu.
Zgoda PE jest wymagana także przy zatwierdzaniu całego składu Komisji, w tym wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jest jednocześnie wiceprzewodniczącym KE.
Parlament dysponuje także wotum nieufności, dzięki któremu może wymóc na Komisji zbiorową dymisję. Narzędzie to jest jednak traktowane jako ostateczność i nigdy jeszcze nie zostało zastosowane.
PE ma także prawo inicjatywy politycznej, co oznacza, że europosłowie mogą występować do Komisji Europejskiej z wnioskiem o przedstawienie propozycji legislacyjnych. Parlament zyskał ponadto prawo proponowania zmian traktatowych.