Ognisko sprzed 1,5 mln lat
Kości zwierzęce pochodzące z jednej z południowoafrykańskich jaskiń zostały nadpalone ok. 1,5 mln lat temu. Zdaniem badaczy, może to być najwcześniejsze z dotychczas znanych świadectwo użycia ognia przez ówcześnie żyjącą w jaskini grupę człowiekowatych - informuje serwis internetowy "BBC News".
Seria nadpalonych kości, które zostały ostatnio poddane szczegółowym badaniom, pochodzi z południowoafrykańskiej jaskini Swartkrans. Dokładna analiza zabytków dokonana przez grupę amerykańskich i południowoafrykańskich antropologów wykazała, że zabytki noszą ślady kontrolowanego użycia ognia przez naszych przodków. Kości pochodzą sprzed 1,5 mln lat, tak więc oznacza to, że należy je uznać za najstarsze zabytki potwierdzające świadome użycie ognia przez hominidy. W okresie, z którego pochodzą kości jaskinię mogły zamieszkiwać grupy osobników z gatunku Homo erectus lub Paranthropus robustus.
Stwierdzenie oddziaływania wysokiej temperatury na odnalezione kości było możliwe dzięki zastosowaniu analizy ESR, paramagnetycznego rezonansu elektronowego, jednej ze spektroskopowych metod badawczych. Polega ona na pomiarze poziomu wolnych rodników, które powstają między innymi w trakcie spalania substancji organicznych.
Znaleziska kostne z jaskini, odnalezione w trakcie prac w 1988 roku, zostały podzielone przez badaczy na dwie grupy: kości poddane działaniu niższej temperatury oraz kości, które znalazły się w wysokiej temperaturze. Pierwszą grupę zabytków należy, zdaniem naukowców, łączyć z naturalnymi źródłami ognia, takimi jak pożar lasu, czy traw. Krótkie oddziaływanie ognia, charakterystyczne dla przechodzącej fali pożaru poszycia, wytwarza temperaturę dochodzącą do 300 st. C.
Analiza ESR wykazała, że druga grupa kości musiała być poddana działaniu temperatury bliskiej 600 st. C. Wytworzenie takiej temperatury jest możliwe jedynie w świadomie podtrzymywanym ognisku. Mieszkańcy jaskini prawdopodobnie nie potrafili rozniecać ognia, ale jedynie umiejętnie podtrzymywali płomień pozyskany z naturalnego źródła.
Odkrycie z Swartkrans znacznie cofa datę opanowania umiejętności kontroli ognia przez naszych przodków. Dotychczas za najstarsze świadectwo tej umiejętności uważano pozostałości paleniska odnalezione w warstwach chińskiej jaskini Czukutien datowanych na okres pomiędzy 500 a 450 tys. lat temu.
Pełne wyniki badań kości z jaskini Swartkrans zostaną zaprezentowane na forum Dorocznego Spotkania Towarzystwa Paleoantropologicznego, 30 i 31 marca w Montrealu.
