Odkrycie egipskiego amuletu potwierdziło biblijną historię o Arce Przymierza

"W piątym roku panowania króla Roboama nadciągnął Sziszak, król egipski, przeciw Jerozolimie, albowiem mieszkańcy jej okazali niewierność wobec Pana. Nadciągnął z tysiącem dwustu rydwanami i sześćdziesięciu tysiącami jeźdźców oraz niezliczonym tłumem ludzi, którzy z nim wyszli z Egiptu: z Libijczykami, Sukkijczykami i Kuszytami. I zdobył on warowne miasta Judy i doszedł aż do Jerozolimy."

Tak Biblia opisuje wydarzenia, które rozegrały się około 925 r. p.n.e. Owym biblijnym Sziszakiem był najpewniej Szeszonk I, twórca XXII dynastii egipskiej panujący w latach 945-924 p.n.e. Ufundowany przez niego portal w świątyni Amona-Re w Karnaku wylicza grubo ponad sto miejscowości, które władca zajął podczas wielkiej wyprawy do południowego Lewantu (dzisiejsze ziemie Izraela, Palestyny i Jordanii). I choć na częściowo zachowanej liście nie ma Jerozolimy, to najpewniej opisane w Biblii wydarzenia były częścią właśnie tej kampanii.

Jak wynika z biblijnej relacji, siła egipskiego władcy była tak wielka, że Roboam, syn słynnego Salomona, nie śmiał stawić oporu i wydał bogactwa zgromadzone w pałacu królewskim i w Świątyni Jerozolimskiej (to właśnie dlatego filmowy Indiana Jones szukał Arki Przymierza w Egipcie).

Jak dotąd najmocniejszym dowodem łączącym biblijną opowieść z Szeszonkiem I jest fragment kamiennej steli zwycięstwa z imieniem tego władcy, który w latach 30. XX w. znaleźli w Megiddo w Izraelu archeolodzy z University of Chicago.

Skarabeusz znaleziony w Khirbat Hamra Ifdan Fot. University of California

Osiem lat temu do Wadi Faynan w południowej Jordanii przybył zespół badaczy, którym kierował prof. Thomas E. Levy z University of California w San Diego. W pierwszym dniu naukowcy i towarzyszący im studenci wybrali się na kilkukilometrowy spacer do Khirbat Hamra Ifdan, gdzie we wczesnej epoce brązu (3000-2000 lat p.n.e.) oraz w epoce żelaza (1000-900 p.n.e.) produkowano miedź. Podczas marszu student Ben Volta wypatrzył leżącą na ziemi malutką rzeźbę. Okazała się ona egipskim amuletem przedstawiającym skarabeusza. Na jego spodzie były zaś hieroglify z imieniem króla Szeszonka I.

Ten niewielki skarabeusz wypatrzony przez bystre oko studenta jest dopiero drugim zabytkiem w południowym Lewancie z imieniem Szeszonka I. Jest więc bardzo cennym dowodem działalności egipskiego władcy na tych terenach, co pośrednio wzmacnia interpretację biblijnego najazdu Sziszaka jako epizodu wielkiej wyprawy faraona Szeszonka.

- Najazd Sziszaka jest najwcześniejszym wydarzeniem w Biblii, które ma wsparcie w tekstach pozabiblijnych - mówi Levy. Jego zdaniem skarabeusz potwierdza obecność sił bądź przedstawicieli Szeszonka na bogatych w miedź terenach Wadi Faynan. Levy już wcześniej miał podejrzenia, że Egipcjanie tam wówczas dotarli, gdyż dokładne datowania radiowęglowe pozostałości po produkcji sugerowały zakłócenia w działalności tutejszych metalurgów w czasach kampanii egipskiego władcy. Na miejscu znaleziono też amulety znane z czasów XXII dynastii. - Jednak skarabeusz z imieniem Szeszonka pozwala nam po raz pierwszy definitywnie powiązać te zakłócenia z jego wojskami - mówi Levy.

Amulety w kształcie skarabeusza stały się popularne w Egipcie około 2000 r. p.n.e. i były powszechne aż do końca epoki faraonów. - Przez większość czasu skarabeusze były amuletami, czasami biżuterią, ale niekiedy były używane jako pieczęcie osobiste bądź administracyjne - opowiada Levy. - Myślimy, że znaleziony przez nas skarabeusz Szeszonka należy do tej trzeciej grupy.

Opis znaleziska ukazał się w Antiquity:
Thomas E. Levy, Stefan Münger & Mohammad Najjar, A newly discovered scarab of Sheshonq I: recent Iron Age explorations in southern Jordan, Antiquity.

Komunikat University of California w San Diego , cytat opisujący wyprawę Sziszaka pochodzi z dostępnej w internecie Biblii Tysiąclecia .