NATO, czyli Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, to organizacja o charakterze politycznym, zrzeszająca państwa Ameryki Północnej i Europy. Celem istnienia NATO jest stabilizacja sytuacji politycznej w regionach zagrożonych konfliktami i zapewnienie bezpieczeństwa państwom członkowskim.

NATO – informacje ogólne

NATO istnieje od 24 sierpnia 1949 roku, kiedy to na mocy Traktatu Północnoatlantyckiego jego częścią stało się dziesięć państw, w tym Francja, Norwegia, Wielka Brytania i USA. Główną motywacją do powołania organizacji była niepewna sytuacja polityczna po II wojnie światowej, szczególnie ze względu na ekspansywne działania Związku Radzieckiego. Po rozpadzie ZSRR organizacja skupiła się na kwestiach stabilizacji sytuacji na arenie międzynarodowej. Przez lata do NATO przystępowało coraz więcej państw, osiągając liczbę 29 państw członkowskich w 2017 roku.

NATO – cele i zadania

Do podstawowych celów NATO należy ochrona ludności, zapewnianie współpracy między państwami członkowskimi i prowadzenie konsultacji w kwestiach bezpieczeństwa, zwalczanie pojawiających się nowych zagrożeń metodami politycznymi bądź militarnymi, reagowanie w sytuacjach kryzysowych i dążenie do utrzymania pokoju.

Zapewnianie bezpieczeństwa jest głównym zadaniem NATO, do którego realizacji dąży się poprzez debaty mające na celu zapobieganie konfliktom między państwami członkowskimi NATO, jak i państwami partnerskimi. Sojusz państw NATO promuje demokrację i dąży do pokojowego rozwiązywania konfliktów, ale w razie potrzeby posługuje się swoimi siłami wojskowymi, które może wysyłać na teren państw objętych konfliktem (np. operacja w Kosowie w 1999 roku). NATO stara się też upowszechniać współpracę na płaszczyźnie rozwoju nauki i ochrony środowiska.

NATO – państwa członkowskie

Na 2017 rok liczba państw członkowskich NATO wynisi 29, są to: Stany Zjednoczone, Kanada, Francja, Dania, Islandia, Włochy, Wielka Brytania, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Portugalia, Estonia, Albania, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Turcja, Węgry i Czarnogóra.

Poza państwami członkowskimi z NATO współpracują państwa Partnerstwa dla Pokoju, które wyraziły chęć wstąpienia w struktury NATO, państwa Dialogu Śródziemnomorskiego (Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Mauretania, Maroko, Tunezja), państwa Stambulskiej Inicjatywy Współpracy (Bahrajn, Kuwejt, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie), a także inni partnerzy globalni, jak Australia, Irak, Japonia czy Republika Korei.

NATO – struktura

Główna kwatera NATO znajduje się w Brukseli i właśnie tam każdy kraj członkowski ma swoich przedstawicieli, którzy biorą udział w konsultacjach i procesach decyzyjnych. Najważniejszym organem decyzyjnym NATO jest Rada Północnoatlantycka, której przewodniczy Sekretarz Generalny, wybierany na trwającą cztery lata kadencję.

Od 1 października 2014 roku funkcję Sekretarza Generalnego NATO pełni Jens Stoltenberg, a jego poprzednikami byli Anders Fogh Rasmussen (2009–2014) i Jaap de Hoop Scheffer (2004–2009). Na czele sił zbrojnych NATO od 2016 roku stoi generał Curtis Scaparrotti.

W latach 2011–2016 Polska reprezentowana była w Radzie Północnoatlantyckiej przez Jacka Najdera, który został odwołany, a w maju 2017 roku funkcję ambasadora RP przy NATO przejął Marek Ziółkowski.