Ministerstwo kultury oficjalnie potwierdza powrót "Murzynki" do kraju

Obraz olejny "Murzynka", o wymiarach 63 x 48,5 cm, został namalowany w 1884 roku. Dzieło było własnością Muzeum Narodowego w Warszawie. Zostało zrabowane w latach 1939-1945.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostało poinformowane o odnalezieniu obrazu Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej "Murzynka" we wrześniu zeszłego roku.

Obraz odnalazł się w zeszłym roku w domu aukcyjnym Villa Grisebach w Berlinie. Z publikacji domu aukcyjnego Villa Grisebach, zapowiadającej jesienne aukcje, wynikało, że "Murzynka" ma być wystawiona na sprzedaż 25 listopada.

Minister kultury Bogdan Zdrojewski polecił wówczas Departamentowi Dziedzictwa Kulturowego w resorcie kultury przygotowanie wniosku restytucyjnego zawierającego pełną dokumentację potwierdzającą pochodzenie dzieła. Jednocześnie zorganizowany został wyjazd ekspertów z Muzeum Narodowego w Warszawie, m.in. w celu potwierdzenia jego autentyczności.

Sprawą odzyskania obrazu - na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego - zajęła się jedna z niemieckich kancelarii prawnych. Prowadzone za jej pośrednictwem rozmowy zakończyły się ugodą, zgodnie z którą strona polska wypłaciła rekompensatę dotychczasowemu posiadaczowi działa. Kwota ta została wypłacona przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga przy City Handlowy.

Pierwotnie "Murzynka" znajdowała się w zbiorach znanego polskiego mecenasa i kolekcjonera sztuki, Dominika Witke-Jeżewskiego, który w 1933 r. przekazał płótno w depozyt do Muzeum Narodowego w Warszawie. Do 1937 r. obraz był eksponowany w sali IX w gmachu Muzeum przy ul. Podwale 15, a następie w Galerii Malarstwa Polskiego w nowym budynku przy Alejach Jerozolimskich. 12 kwietnia 1939 r. obraz zakupiono do zbiorów MNW i wpisano do inwentarza muzealnego.

Losy obiektu w czasie wojny nie są do końca znane. Można jedynie przypuszczać, że obraz pozostał w muzeum do wybuchu Powstania Warszawskiego w 1944 roku. W trakcie Powstania i po jego upadku, wiele ze znajdujących się jeszcze w obrębie miasta zbiorów, padło ofiarą grabieży lub uległo zniszczeniu, inne wywieziono do składnic na Dolnym Śląsku, w Austrii i w Niemczech. Wśród nich najprawdopodobniej znajdował się obraz Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej.

Od 1945 r. obraz był poszukiwany przez stronę polską. Znalazł się m.in. w wydanym przez resort kultury katalogu strat wojennych malarstwa polskiego. Obraz zarejestrowano też w bazie danych obiektów utraconych w wyniku II wojny światowej prowadzonej przez ministerstwo, w bazie Stolen Works of Art Sekretariatu Generalnego Interpolu oraz opublikowano na stronie internetowej MKiDN www.mkidn.gov.pl/kolekcje i na stronie internetowej www.lootedart.com

"Murzynka" to kolejne dzieło zaginione w okresie II wojny światowej, które w ciągu ostatnich miesięcy wraca do kraju, dzięki staraniom polskiego ministerstwa kultury. To również kolejne dzieło, które trafia do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.

W roku 2009 minister Bogdan Zdrojewski przekazał placówce środki na wykup obrazu Jacka Malczewskiego pn. "Śmierć Ellenai".

W lipcu ub. roku, po kilkudziesięciu latach, do kraju wróciła "Pomarańczarka" Aleksandra Gierymskiego.

Odzyskane dzieła Juliana Fałata - "Naganka na polowaniu w Nieświeżu" i "Przed polowaniem w Rytwianach", prezentowano w Warszawie na początku października ub.roku.

Z kolei "Portret Laszczki" Józefa Mehoffera został kupiony na warszawskiej aukcji za ponad 260 tys. zł przez Muzeum Narodowe w Warszawie - zakup sfinansowało w całości Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.