Mija rok od rezygnacji Benedykta XVI z urzędu

Obecnie emerytowany papież mieszka w klasztorze klauzurowym w Watykanie. Publicznie pojawił się kilka razy. Niedawno (22 lutego) Benedykt XVI wziął udział w konsystorzu. Była to pierwsza w historii uroczystość w bazylice świętego Piotra z udziałem dwóch papieży - urzędującego i emerytowanego.

Rezygnacja Benedykta XVI, ogłoszona 11 lutego 2013 roku, stanowiła ogromne zaskoczenie i wstrząs dla całego świata. Był on pierwszym biskupem rzymskim od 15. wieku, który dobrowolnie zrzekł się urzędu. Jako powód decyzji 86-letni papież podał słabnące zdrowie i brak sił.

Komentarze odnośnie papieskiej rezygnacji wahały się od krytyki po wyrazy szacunku. Watykaniści zwracali uwagę na to, że Benedykt XVI nie przeprowadził, ich zdaniem koniecznej, reformy kurii rzymskiej. Mówiono o rywalizujących ze sobą, istniejących wewnątrz niej stronnictwach, i trosce niektórych pracowników nie o dobro Kościoła, lecz o własną karierę. Przemawiała za tym afera Vatileaks, związana z wyciekiem poufnych dokumentów papieskich. Pojawiły się też odmienne opinie, że rezygnując z urzędu, Benedykt XVI ułatwił zmiany swemu następcy.

Benedykt XVI, czyli pochodzący z Niemiec Joseph Ratzinger, był 265. papieżem. Jego pontyfikat trwał od 19 kwietnia 2005 do 28 lutego 2013 roku. W pierwszym wystąpieniu powiedział do wiernych na placu świętego Piotra, że "po wielkim papieżu Janie Pawle II kardynałowie wybrali jego, prostego i skromnego robotnika w winnicy Pańskiej". Podczas mszy pontyfikalnej podkreślił, że jego programem jest wsłuchiwać się w wolę Boga i pozwolić Mu się kierować.

Swój pontyfikat skoncentrował na zasadniczej misji Kościoła, opartej na miłości do Boga. Często podkreślał potrzebę odnowy wiary, zbudowanej na prawdziwej relacji między człowiekiem a Chrystusem. Uważał, podobnie, jak Jan Paweł II, że wielkim zadaniem Kościoła i nadzieją dla współczesnego świata jest ewangelizacja. Przestrzegał przed relatywizmem, nie tylko w stosunkach międzyludzkich, lecz także w Kościele oraz między narodami. Wyrażał troskę o jedność chrześcijan, nie rezygnując przy tym z wartości dialogu międzyreligijnego. Podczas pontyfikatu odbył 24 podróże zagraniczne, odwiedzając 24 państwa. Spośród tych pielgrzymek, jedną z najbardziej znaczących i komentowanych w świecie była wizyta w Turcji w 2006 roku. Papież podpisał wspólną deklarację z ekumenicznym patriarchą Konstantynopola Bartłomiejem I, dotyczącą kontynuowania dialogu, a także złożył wizytę w Błękitnym Meczecie w Stambule.

Do rangi symbolu urosła wizyta Benedykta XVI na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, podczas pobytu w Polsce w 2006 roku. Papież przeszedł samotnie, milcząc, przez bramę z napisem "Arbeit macht frei". Spotkał się z byłymi więźniami obozu, rozmawiając z każdym z nich, a potem modlił się pod Pomnikiem Męczeństwa Narodów. W przemówieniu nawiązał do swojego niemieckiego pochodzenia i stwierdził, że ta wizyta była "jego obowiązkiem wobec prawdy, tych, którzy tu cierpieli i wobec Boga".

Jedną z najtrudniejszych kwestii, z którą musiał się zmierzyć Benedykt XVI, były skandale w Kościele związane z ujawnieniem nadużyć seksualnych i pedofilią księży w różnych krajach. Papież publicznie przeprosił za grzechy kapłanów i podkreślił, że trzeba ukarać winnych. Postawa papieża spotkała się jednak z krytyką wielu środowisk, w tym ateistycznych, liberalnych, a także katolickich. Zarzucano mu, że Kościół zbyt mało zrobił w kwestii zadośćuczynienia ofiarom.

Krytycy tego pontyfikatu zarzucają papieżowi, że zdjął ekskomunikę z lefebrystów, czyli biskupów Bractwa św. Piusa X, konsekrowanych w 1988 roku bez zgody Stolicy Apostolskiej przez arcybiskupa Marcela Lefebvre'a. Decyzja ta wzbudziła kontrowersje w Kościele, i wśród Żydów, z powodu wypowiedzi jednego z lefebrystów - Richarda Williamsona, który zaprzeczył zbrodniom Holokaustu.

Znawcy Kościoła podkreślają, że w ciągu niecałych 8 lat Ojciec Święty opublikował liczne dokumenty, jak konstytucje i listy, 3 encykliki, 4 adhortacje apostolskie, a także książki, w tym "Jezus z Nazaretu", która stała się światowym bestsellerem. Zdaniem teologów, niemal każda homilia Benedykta XVI była "małą encykliką". Z kolei dbałość o liturgię okazał między innymi poprzez zezwolenie na powszechne użycie formuły łacińskiej sprzed reformy Soboru Watykańskiego II.

Z ponad 120. uroczystości beatyfikacyjnych, na które wyraził zgodę, jedna była bez precedensu w historii Kościoła. 1 maja 2011 roku w Rzymie papież osobiście przewodniczył beatyfikacji Jana Pawła II, po raz pierwszy bezpośredni następca papieża ogłosił błogosławionym swojego poprzednika. Pontyfikat Benedykta XVI pod wieloma względami był szczególny dla Polaków, także dzięki temu, że papież często wypowiadał się w naszym ojczystym języku.

Podczas pontyfikatu Benedykt XVI zwołał 5 konsystorzy zwyczajnych, podczas których kreował 90 kardynałów. Wśród nominatów było trzech Polaków: Stanisław Dziwisz, Stanisław Ryłko i Kazimierz Nycz.