Mateusz Trzeciak: Dramatyczna sytuacja pracowników huty Zawiercie. Wszystkie patologie III RP w jednym miejscu
Dlaczego połowa społeczeństwa nie głosuje? Dlaczego politykom i sędziom nikt nie ufa? Z odpowiadania na te pytania żyje w Polsce (i to całkiem nieźle) wielu publicystów i ekspertów medialnych. Od trzydziestu lat nie potrafią udzielić dobrej odpowiedzi. A odpowiedzieć można trzema słowami: huta szkła Zawiercie.
W historii huty III RP może się przejrzeć jak w lustrze. Zobaczy tam wszystkie swoje grzechy, które polskie elity od lat zamiatają pod dywan. Doniesienia prasowe i informacje uzyskane od pracownic i pracowników pokazują niewyobrażalny poziom patologii.
Co się stało z hutą?
Założona w 1884 roku huta przetrwała ponad 130 lat i dwie wojny światowe. Nie przetrwała III RP. W 2009 roku spółka przeszła w ręce "prywatnych inwestorów". W ciągu 8 lat załoga zmniejszyła się z blisko 500 do 80 osób. W sierpniu 2017 huta została skreślona z listy śląskich zabytków techniki. Marszałek województwa uznał, że stan techniczny budynków zagraża życiu i zdrowiu zwiedzających. Życie i zdrowie załogi nikogo nie interesuje.
Prąd został odcięty, bo spółka nie płaciła rachunków. Produkcja jest zasilana z agregatu. Oświetlenie stanowisk pracy nie spełnia żadnych norm. Na głowę kapie woda z dziurawego dachu. Spółka ma długi wobec ponad 400 pracownic i pracowników. Załoga nie dostaje wypłat miesiącami. W sierpniu część pracujących dostała pieniądze za luty - 400 złotych, w trzech ratach. Są ludzie, którym spółka zalega z wypłatami nawet na kwotę 40 tysięcy złotych.
East News Pracownice i pracownicy byli zmuszeni do pisania podań o odbiór wynagrodzenia w szkle. Zaległości byłyby jeszcze większe, gdyby nie to, że części załogi udało się odzyskać pieniądze z Funduszu Świadczeń Gwarantowanych, dzięki upadłości poprzedniej spółki prowadzącej produkcję.
Bezsilność państwa
Były prezes zarządu, a jednocześnie właściciel huty, założył kolejną spółkę i wydzierżawił teren huty od syndyka poprzedniej spółki, którą doprowadził do ruiny. Jemu też nie płaci. Podobnie jak Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Kolejne części zakładu są zajmowane na poczet długów przez kolejnych wierzycieli. Zniknęły pieniądze potrącane z wynagrodzeń na składki związkowe - m.in. 75 tysięcy złotych składek członkiń i członków "Solidarności".
Zobacz także: Na co stać Kowalskiego? Tak zmieniła się siła nabywcza Polaków
Państwo polskie znowu pokazuje swoją bezsilność. Nie pomogły kontrole Państwowej Inspekcji Pracy, doniesienia do prokuratury, wyroki sądów i komornicy. Majątek spółki rozpłynął się w powietrzu. Pracownice i pracownicy mówią, że wszystko wskazuje na celowe doprowadzenie zakładu do ruiny. Opowiadają o wywożeniu towaru i maszyn prywatnymi samochodami przez kierownictwo. O platynowanej części maszyny, kupionej za milion złotych, która tajemniczo zniknęła z sejfu prezesa.
Co mają zrobić pracownicy?
Z hutą są związani od kilkudziesięciu lat – niektórzy z nich zaczęli od zakładowego żłobka. "Chcemy tylko móc tu pracować" - mówią – "Oddaliśmy temu państwu 40 lat życia i tak się nas traktuje?". Rynek pracy w Zawierciu nie powala liczbą ofert. Co ma zrobić pięćdziesięcioletnia zdobniczka - przekwalifikować się na fryzjerkę psów? Po latach rozczarowań nie mają nadziei, że sytuację uda się naprawić.
I trudno im się dziwić. Prezes spółki, Jarosław Chłosta, jest radnym miejskim. Startował z komitetu Niezależna Alternatywa Wyborców, założonego przez byłego prezydenta Zawiercia, Ryszarda Macha. Mach jest w Zawierciu nazywany "wszechwładnym". W Sądzie Rejonowym w Myszkowie toczy się proces w związku z aferą korupcyjną po tym, jak w zeszłym roku prokuratura w Częstochowie postawiła byłemu prezydentowi 10 zarzutów korupcyjnych. Jego obrońcą jest m.in. były minister sprawiedliwości, Zbigniew Ćwiąkalski.
East News Trudno się zorientować, które ze spółek powiązanych z hutą szkła faktycznie działają, a które istnieją tylko na papierze. Pracownice i pracownicy często sami nie wiedzą, dla kogo pracują, kto im płaci, od kogo domagać się zaległych pieniędzy. Siatka związków prezesa Chłosty i jego rodziny z lokalnym establishmentem rzucona na hutę i powiązane z nią spółki wygląda jak pajęcza sieć.
Wszystkie patologie III RP
W hucie, jak w soczewce, skupiają się wszystkie patologie III RP: złodziejska prywatyzacja, zrujnowany zakład pracy, rażące i codzienne łamanie prawa pracy. Lokalny układ, nietykalne elity, które z zakładu będącego dumą regionu zrobiły prywatny folwark. Niemoc i zaniedbania państwa, które zostawiło ludzi samym sobie.
O 13:00, w środę 30 sierpnia, pod Urzędem Miasta w Zawierciu odbędzie się wspierana przez partię Razem demonstracja solidarnościowa z pracownicami i pracownikami huty. Będziemy domagać się od samorządu ratowania zakładu i wsparcia załogi. Jeśli zależy ci na Polsce i demokracji, to twoje miejsce jest na tej demonstracji.
Mateusz Trzeciak