Kongres USA. Komisja Helsińska o "erozji demokracji" w Polsce i na Węgrzech

Komisja Helsińska (Komisja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) przy Kongresie Stanów Zjednoczonych przeprowadziła w środę wysłuchanie na temat stanu demokracji w Polsce i na Węgrzech.

"Przywódcy polityczni na Węgrzech i w Polsce - sojusznicy USA i członkowie Unii Europejskiej - przez ostatnią dekadę prowadzili politykę, która podważa demokrację i rządy prawa" - tłumaczono w zapowiedzi spotkania.

Jak przekazał na wstępie współprzewodniczący komisji Steve Cohen, "Polska i Węgry są kluczowymi sojusznikami Stanów Zjednoczonych, ale obserwowane tendencje w kierunku zachowań antydemokratycznych są powodem do niepokoju". - Kraje te flirtują z autokratycznymi i antydemokratycznymi zachowaniami - podkreślał.

Jako przykład wskazano m.in. kwestię mediów. - Presja wywoływana na media w Polsce jest spotęgowana przez sytuację w sądownictwie, którą można byłoby określić jako tragiczną - tłumaczyła podczas debaty Zselyke Csaky, analityczka z Freedom House.

Jak dodała, w niedługim okresie w Polsce i na Węgrzech mogą odbyć się wybory parlamentarne, przez co "rozwój sytuacji w ciągu najbliższych kilku miesięcy może mieć decydujące znaczenie dla trajektorii demokracji w obu krajach".

- Międzynarodowe reakcje polityczne wobec sytuacji na Węgrzech dotychczas nie były skuteczne. (...) Musimy wywierać presję, nie możemy reagować jednostkowo. Tylko w ten sposób możemy zatrzymać dalszy kryzys - przekonywała Heather Conley z amerykańskiego Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS).

Podczas wysłuchania poruszono również kwestię wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE ws. Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Senator Ben Cardin z Partii Demokratycznej dopytywał uczestników o możliwą przyszłość Polski w Unii Europejskiej.

- Polska będzie musiała dokonać zmian w ustawach. (...) Polska prowadzi dialog, obiecuje zmiany, ale tych obietnic nie wypełnia. Jest to duże wyzwanie dla Unii Europejskiej, bo Polska może stanowić zły wzór dla innych krajów wspólnoty - tłumaczyła Zselyke Csaky z Freedom House.

Uczestnicy debaty podkreślili również, że mimo cech wspólnych łączących Polskę i Węgry, należy zwrócić także uwagę na kwestie różniące oba te kraje.

Jak wskazali, mowa tu o kwestiach międzynarodowych. - Wszystkie partie polityczne w Polsce zgadzają się, że Rosja jest zagrożeniem, a NATO jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa. Inaczej wygląda to na Węgrzech, gdzie zagrożenie ze strony Rosji jest bardziej abstrakcyjne. Tam nie ma w tej kwestii konsensusu - ocenił Dalibor Rohac z American Enterprise Institute (AEI).

- Warszawa pod tym względem jest bardziej godnym zaufania sojusznikiem - dodał Rohac.

Komisja Helsińska składa się z amerykańskich parlamentarzystów: dziewięciu członków Senatu, dziewięciu członków Izby Reprezentantów oraz trzech osób wskazanych przez prezydenta Stanów Zjednoczonych. Do jej zadań należy m.in. monitorowanie praworządności i praw człowieka w krajach OBWE.