Głosowanie po godzinie 21. Kiedy jest możliwe?

Bez względu na to, z jakimi wyborami – parlamentarnymi, samorządowymi, prezydenckimi czy do Parlamentu europejskiego – mamy do czynienia, lokale wyborcze otwarte są w tych samych godzinach, co regulują przepisy Kodeksu wyborczego. Zgodnie z art. 39 paragrafem 2 tego kodeksu otwarte są od 7:00 do 21:00. 

Głosowanie odbywa się bez organizowania przerwy. W tym czasie wyborcy mogą przychodzić do lokalu wyborczego swojej obwodowej komisji wyborczej i głosować. Po zweryfikowaniu na podstawie dokumentu tożsamości, czy dana osoba jest rzeczywiście tym, za kogo się podaje, składają podpis w odpowiednim miejscu na liście wyborców. Następnie członek komisji wyborczej wydaje im kartę do głosowania. Po oddaniu głosu ta karta powinna trafić do urny umieszczonej w widocznym miejscu w lokalu wyborczym.

O tym, o której w istocie godzinie zostanie zamknięty lokal i głosowanie się zakończy, decyduje przewodniczący obwodowej komisji. Zasadniczo "zamyka się" o 21 w dniu wyborów. Nie jest jednak tak, że osobom stojącym w kolejce poza lokalem odmawia się oddania głosu. Jest wręcz przeciwnie.

Teoretycznie lokale wyborcze otwierają się o 7 i zamykają o 21, kiedy obwodowa komisja wyborcza zaczyna procedury formalne mające na celu policzenie głosów ważnych i nieważnych oraz przekazanie wyników do PKW.

Zdarza się jednak, że lokalu wyborczego nie można jeszcze zamknąć o 21, bo głosowanie nadal trwa. Przewodniczący obwodowej komisji w przypadku, gdy w lokalu lub przed jego drzwiami zgromadzi się kolejka osób chętnych do oddania głosu, umożliwia im zagłosowanie. 

Potwierdza to sytuacja z wyborów parlamentarnych z 15 października 2023 roku. W wielu komisjach lokale były czynne dłużej niż do 21. Osoby, które przed wyznaczoną godziną zamknięcia lokalu wyborczego stawiły się w nim, nawet jeśli fizycznie się w nim nie zmieściły, miały możliwość oddania głosu. 

Wystarczyło, że znajdowały się w utworzonej przez wyborców kolejce, aby mogły ostatecznie wejść do lokalu, pobrać kartę do głosowania. Właściwie, zgodnie z przepisami, w dniu wyborów o godzinie 21 członek obwodowej komisji wyborczej powinien udać się na koniec kolejki przed lub w lokalu wyborczym, by zaznaczyć jej koniec. W wielu przewodniczący postanowili po prostu, że wszyscy chętni oddadzą głos. 

Z uwagi na fakt, że Kodeks wyborczy dopuszcza możliwość, by głosowanie odbywało się w odrębnych obwodach oraz w takich, które zostały utworzone na polskich statkach morskich, może w szczególnych przypadkach rozpocząć się później niż o 7. Nie ma to jednak wpływu na możliwość sprawnego oddawania głosów przez wszystkich uprawnionych.

O ile realne jest głosowanie po godzinie 21, o tyle trzeba podkreślić, że może ono zostać skrócone, ale jedynie w odrębnych obwodach do głosowania oraz w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich. Warunkiem jest to, by wszyscy wyborcy znajdujący się w spisie oddali już głosy. Kodeks wyborczy stanowi, że zarządzenie wcześniejszego zakończenia głosowania może nastąpić nie wcześniej niż o godzinie 18. Uprawnienia do takiej decyzji ma przewodniczący komisji. Musi niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie osobę kierującą daną jednostką, wójta oraz właściwą komisję wyższego stopnia. 

Zgodnie z art. 47 Kodeksu wyborczego głosowania w dniu wyborów nie wolno przerywać, choć są wyjątki od tej reguły. Jeśli wystąpią nadzwyczajne wydarzenia, które przejściowo uniemożliwią oddawanie głosów, to obwodowa komisja może zarządzić jego przerwanie, przedłużenie czy odroczenie do dnia następnego.