GIODO: dane niezaszczepionych dzieci mogą być udostępnianie sanepidowi

GIODO podał, że coraz częściej zgłaszają się do jego biura rodzice bądź opiekunowie prawni dzieci, podając w wątpliwość zasadność informowania przez podmioty lecznicze powiatowych inspektorów sanitarnych o braku wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych dzieci.

Jak wskazuje generalny inspektor, zgodnie z przepisami ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, osoby przebywające na terytorium Polski obowiązane są do poddawania się szczepieniom ochronnym. Do sprawowania nadzoru nad wykonywaniem obowiązku szczepień zostały zaś powołane organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Na podstawie tej ustawy są one uprawnione do dochodzenia wykonania obowiązku szczepień na drodze postępowania egzekucyjnego w administracji.

W związku z tym - jak wskazuje GIODO - sanepid musi być informowany przez prowadzących szczepienia ochronne o wykonaniu lub niewykonaniu obowiązku szczepień.

- Osoby przeprowadzające szczepienia ochronne są zobowiązane do prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczycącej obowiązkowych szczepień ochronnych, w tym przechowywania karty uodpornienia oraz dokonywania wpisów potwierdzających wykonanie szczepienia i sporządzania sprawozdania z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych oraz sprawozdania ze stanu zaszczepienia osób objętych profilaktyczną opieką zdrowotną, które przekazują państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu - podkreślił generalny inspektor w swoim stanowisku.

Przypomina także, że w rozporządzeniu ministra zdrowia z 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień wskazuje się, że kwartalne sprawozdanie z przeprowadzonych obowiązkowych szczepień ochronnych jest sporządzane i przekazywane elektronicznie lub listem poleconym państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu w terminie 7 dni od zakończeniu kwartału.

A zatem - konkluduje GIODO - istnieje podstawa prawna do przekazywania przez podmioty lecznicze sanepidowi informacji o niezaszczepionych pacjentach.

Generalny inspektor zwrócił jednak uwagę na kształt tych regulacji, które mogą powodować wątpliwości interpretacyjne. Zastrzeżenia GIODO budzi to, iż zestawienia danych osób, które nie poddały się szczepieniom, tworzone są na podstawie nieprecyzyjnego i niewystarczającego sformułowania "imienny wykaz", co - według generalnego inspektora - nie daje pełnych gwarancji ochrony wrażliwych danych osobowych.

W związku z tym GIODO skierował do Głównego Inspektora Sanitarnego i do Ministerstwa Zdrowia wystąpienie z postulatem o wyraźne uregulowanie w ustawie kwestii przekazywania przez podmioty lecznicze informacji o niezaszczepionych pacjentach do PPIS.

- W odpowiedzi na inicjatywę GIODO, Główny Inspektor Sanitarny zapewnił, iż podejmie takie działania - poinformował urząd.

Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a także z rozporządzeniami w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych rodzice, którzy nie zaszczepią dziecka w terminie, otrzymują upomnienie z wezwaniem do zaszczepienia dziecka w ciągu 7 dni.

Gdy rodzice nie reagują, wówczas można nałożyć na nich grzywnę. Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym dopuszcza jednorazowo grzywnę w maksymalnej wysokości 10 tys. zł; może ona być nakładana wielokrotnie, ale łączna suma grzywien w celu przymuszenia nie może przekroczyć 50 tys. zł.

Kary nakłada wojewoda na wniosek inspekcji sanitarnej. Rodzic może złożyć zażalenie do ministra zdrowia; jeżeli minister nie uchyli decyzji, rodzic może się jeszcze odwołać do sądu administracyjnego.

Podstawą prawną nakładania kar za nieszczepienie przeciw wybranym chorobom zakaźnym jest art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Przepis zobowiązuje osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach określonych w ustawie. W odniesieniu do osób nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych (m.in. dzieci) odpowiedzialność za wypełnienie tego obowiązku ponosi osoba sprawująca nad tą osobą prawną pieczę albo jej opiekun faktyczny (zwykle rodzice).

W przypadku stwierdzenia uchylania się rodziców dzieci od wypełnienia ustawowego obowiązku szczepień podejmowane są działania zmierzające do przymuszenia ich do tego. Kwestie sposobu egzekwowania ww. obowiązku szczepień są regulowane m.in. w przepisach ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej mogą kierować do uchylających się od szczepień upomnienia zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej, a następnie, w przypadku braku reakcji na wezwanie, kierowaniu wniosków do wojewody o egzekucję administracyjną obowiązku.

W Polsce tzw. wyszczepialność dzieci i młodzieży przekracza 95 proc. Z roku na rok zwiększa się jednak liczba dzieci niezaszczepionych. Na koniec 2015 r. wykazano liczbę 22,3 tys. osób uchylających się od szczepień, na koniec 2014 r. było ich 15,4 tys., zaś w 2013 r. - 10 tys.